O'rta dengiz bo'yi yevropasi Reja: kirish

Armaniston yassi tog`ligi.
Oblas kichik Osiyo va Eron yassi tog`liklari oraida joylashgan. Shimolida kichik Kavkaz Qoradog` va Talish tog`lari bilan chegaralanadi. Janubiy tog` etaklarida Mesopotamiya past tekisliki joylashgan.
Armaniston tog`ligi kichik Osiyodan geologik tuzilishi, ва реьлифи, иšлимининг жуда континенталлиги, œрта денгизнинг тавсирини кœчсизланиб бориши билан характерланади.
Armaniston tog`ligini asosini tog burmalari tuguni tashkil etadi. Shu tugunda kichik osiyo, Eron tog`liklarining shimoliy va janubiy tizmalari bir-biri bilan tutashadi.
Tog`likni hozirgi relefi uchun balandligi 1500-3000m bo`lgan lava platalari,yassi tog`liklar xarakterli. Ular orasida 700m dan 2000mgacha bo`lgan balandliklarda botqoqlar bor. Bu botqoqlar aholi zich yashaydigan markazlar bo`lib ularda joylashgan shahar nomi bilan yuritiladi. M Turkiyadagi Erzuram, Erondagi Tabriz botqoqlari. Tog`lik ustidagi baland tog` tizmalari, vulqon konuslari,so`ngan vulqon tog`lari ko`tarilib turadi. M. Katta Ararat vulqon konusi 5165m. Turkiyadagi kichik ararat, syubkon, nemred, Armanistondagi aramats, Erondagi sebelin va Sexemed tog`laribiroz pastroq.
Armaniston tog`ligining iqlimi kontinental, qishi o`zoq davom etadi, sovuq bo`ladi. Iqlimining tarkib topishida katta suv havzalaridan o`zoqdaligi absalyut balandligini kattaligini muhim rol o`ynaydi.
Absalyutning hamma yerida qish sovuq. Tog`larda antitsiklion sharoiti qaror topodi.Yanvarning o`rtacha harorati-15ogacha pasayadi. Chekka tog`larda, ko`p tog`larda, g`arbda ko`p miqdorda qor yog`adi. Yozda tog` yonbag`irlarida, ochiq platalarda muchtadil iliq, eng baland qisimlarida yil mobaynida harorat manfiy,tog` tepalari qor va muzliklar bilan qoplanib turadi. Atrofi berk katlavenalarda yoz issiq+24+30o.
Yog`inlar ham bir tekisda tarqalmagan. Eng ko`p yog`in 1000mm va undan ham kuproq yog`inlar yakka turgan vulqon yon bag`irlariga kichik Osiyoga qaragan tog` yon bag`irlariga tushadi. Agar oblisni xarbiy qismidagi ichki rayonlarda 500-700mm yog`in tushsa sharqda 300-500mm ga tushib qoladi. Yog`inlarning asosiy qismi bahor va yoz boshlariga to`g`ri keladi. Qishda juda kam yog`in bo`ladi. Faqat oblistni xarbida ishni va bahorgi yog`inlar yozgi yog`inlarga qaraganda juda ko`payadi.
Oblis daryolari Kaspiy, Qor dengizi va Fors ko`rfatsi havzvsigaqaratdi.
Tog`likdan Frat, Dajla, Kura, Araks va boshqa ko`plab daryolar boshlanadi. Bu daryolar tog` daryolarda bo`lib, suv sathi keskin o`zgarib to`radi. Ularda qor erishidan, yomg`ir suvlaridan suvi ko`paydi. Shunga ko`ra iqlim maksimumi bahor oxiriga to`g`ri keladi. Ularning suvlarida dalalarni sug`orishda foydalaniladi.
Oblastninngko`llari baland joylashgan. Kemalar qatnaydigan eng katta ko`li Rezayeki yoki Urmiya Eronda 1300m ga yaqin balandda joylashgan. Uzunligi 150km, kengligi 15-50km, maydoni 5800km2. Ko`l qiyofasi va sathi yog`in miqdoriga bog`liq holda yil davomida o`zgarib turadi. Ko`lning suvi bahor oylarida ko`payadi, atrofidagi tekisliklarni bosadi. Suvning shurligi 220-230%. Tog`likning ikkinchi katta ko`li Van ham oumas ko`l. Suvi ancha chugun 20%ga yaqin. Uningmaydoni 3764km2 chuqurligi 145, 1700m dan balandda joylashgan. Ko`llarning sohillarida aholi yashaydigan punktlari bor.
Armaniston tog`liginig katta qismida o`rmon o`smaydi. Iqlimi quruqkontinlital bo`lgan vodiylarda o`rmonlar butunlay yo`q. Och kashton, qo`ng`ir yoki och jigar rang tunr oylarda dasht yoki chala cho`l o`simliklario`sadi. Daryo vodiylari bo`ylab bo`tazorlar, o`tloqlar mavjud. Vohalarda paxta, tamaki,mevali bog`lar bor.
Armaniston tog`larida o`rmonlar yog`in ko`p tushadigan 2000 m dan pastda o`tadi. Undan yuqorida butalar, archa butalari bor. Qor chegarasi 4200-4300 m balandlikda joylashgan.
Hayvonot olami Kichik Osiyoning hayvonot olamini o`xshash va yaqi.