O’rta asrlar adabiyoti

Ritsar-kurtuaz adabiyoti

• Kurtuaz-ritsarlik romani ham Fransiyada vujudga kelib, so‘ngra boshqa yerlarga tarqalgan. U mavzusiga qarab 2 turkumga ajratiladi:
• 1) antik turkum;
• 2) breton turkumi.
• Birinchi turkumga antik manbalar asos bo‘lib xizmat qilgan (“Aleksandr haqida roman”, “Eney haqida roman”, “Troya haqida roman”). Ikkinchi - breton turkumiga esa fantastika va ishqiy voqealarga boy bo‘lgan kelt ertaklari asos bo‘lib xizmat qilgan (“Artur” yoki “Dumaloq stol” romanlari, “Iven yoki yo‘lbars ritsar”, “Tristan va Izolda”).

Ritsar kurtuaz adabiyoti

• Ritsarlik lirikasida kuylangan sevgi, turmush quvonchlari kurtuaz-ritsarlik romanining ham asosiy mavzusi edi. Ritsarlik romanida muhabbat feodal axloqi tamoyillariga bo‘ysunilgan tarzda ko‘tarinki ruhda, fantastik bo‘yoqlarda tasvirlanadi. Shuningdek, qahramonlaming ruhiy kechinmalari tasviriga ham alohida e’tibor beriladi. Ritsar xonimga bo‘lgan sevgisi tufayli jangovar sarguzashtlarga otlanadi, lekin endi ritsar vatan manfaatini emas, balki o‘z shaxsiy manfaatini ko‘zlab qahramonlik safarlariga chiqadi.

Fransua viyon ijodi

• Fransua Viyon ijodi o‘rta asrlar fransuz she’riyatini yuksak cho'qqilarga ko‘targan va istiqboldagi muvaffaqiyatlarining darakchisi bo‘lgan deyish mumkin. Viyonning hayoti va ijodi o‘rta asr dunyoqarashi inqirozining tipik namunasi hisoblanadi. Viyonning eng asosiy adabiy merosi darbadarlikda yozilgan bir nechta she’rlarini ham o‘z ichiga olgan “Katta vasiyat” dostoni hisoblanadi. Asarda shoir turli buyumlar bilan birgalikda bir necha insonlarga o‘z she’rlarini ham vasiyat qiladi. Shu tarzda asar Viyonning haqiqiy “poetik vasiyati”ga aylanadi. Viyonning asosiy asari - “Vasiyatnoma”, keyinchalik shoiming hayotlik paytidayoq uni “Katta vasiyatnoma”(1461-y.) deb atay boshlaganlar: doston 186 she’riy band, 16 ta ballada, 3 rondodan iborat.

Intellektual mashq

• Quyidagi atamalarni ularning izohi bilan moslashtiring:

Atamalar	Ularning izohi
1. Bardlar	A. Qissalar
2. Filidlar	B. Lirik she’riyatni kuylovchilar
3. Truverlar	C. Epik she’riyat bilan shug’ullanuvchilar
4. Joglerlar	D. Fransiyadagi nomi saqlanib qolmagan asarlar mualliflari
5. Sagalar	E. Asarlarni arfa yoki viola jo’rligida kuylovchilar.