O‘rni va roli Davlat korxonalarini isloh qilish. O‘zbekiston Respub- likasidagi xususiylashtirish modeli Korxonaning belgilari

Rossiyada kichik korxonalarga chakana savdo va maishiy xizmat- da - 30 kishigacha, ulgu i savdoda - 50, ilmiy-texnik sohada va qishloq xo‘jaligida - 60, ishlab chiqarish qurilish va transportda - 100 kishigacha ishlaydigan korxonalar kiritiladi.

Ukrainada kichik korxonalarga chakana savdoda - 12 kishigacha, noishlab chiqarish sohasida - 25, fan va ilmiy xizmat ko‘rsatish sohasida

- 100, sanoat va qurilishda - 200 va boshqa ishlab chiqarish sohalarida - 50 kishigacha.

2. 
   Xo‘jalik yuritish shakllariga qarab korxonalar aksioner (ochiq, yopiq) korxonalar, shirkat (kooperativ), ijara korxonalarga tasniflanadi.
   
3. 
   Mahsulot ishlab chiqarish bo‘yicha ixtisoslashuviga qarab, ixtisoslashgan, universal va aralash korxonalarga bo‘linadi.
   
4. 
   Korxonalar ishlab chiqarish mahsuloti yoki xizmat turlariga qarab juda keng tasnifga egadir. Masalan: aviatsiya zavodi, tekstil fabrikasi, konditer zavodi, avtokorxona, tijorat banki, mehmonxona, savdo uyi, shifoxona, universitet, maktab, machit va hokazolar. Ayni ushbu turlariga qarab aksariyat korxonalarga nomlar qo‘yi1adi.
   

«Bizning bu boradagi eng katta yutug‘imiz yalpi ichki mahsulot tarkibida kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning ulushi ko‘paygani hamda mamlakatimiz iqtisodiyotini rivojlantirislida uning roli sezilarli darajada oshganida namoyon bo‘1moqda.

2000-yilda yalpi ichki mahsulotning qariyb 31 foizi iqtiso- diyotning faol rivojlanib borayotgan ushbu sektori ulushiga to‘g‘ri kelgan bo‘lsa, 2010-yilda bu ko‘rsatkich 52,5 foizni tashkil etdi»²’

Korxonalarning qonun hujjatlari va boshqa xo‘ja1ik huquqi normalarida ko‘zda tutilgan mulkchilik shakli, ishlab chiqarilayotgan mahsulot turi va hajmi, kapitalning shakllanishi, turli xil firmalararo uyushmalarga a’zo bo‘1ish usullari va olib boruvchi raqobatchilik kurashlari bilan farq qiluvchi faoliyat tavsifi va mazmuniga bog‘1iq bo‘lgan strukturaviy tuzilishining usul va ko‘rinishlari O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik Kodeksiga binoan xo‘jalik yuritishning tashkiliy-huquqiy shaklini ifodalaydi.