O‘rni va roli Davlat korxonalarini isloh qilish. O‘zbekiston Respub- likasidagi xususiylashtirish modeli Korxonaning belgilari

Iqtisodiyotning erkinlashtirilishi sharoitida korxonalar faoliya- tining asosiy yo‘naIishlari quyidagilardir:

• 
  bozorni har tomonlama o‘rganish asosida mavjud mahsulot (ish, xizmat)larga bo‘lgan va kelajakda paydo bo‘ladigan talabni aniqlash va o‘z istiqbolini belgilash;
  
• 
  mahsulotlami reklama qilish, o‘rash, turli texnik xizmatlar ko‘rsatishni tashkil etish;
  
• 
  mahsulot (ish, xizmat)larning yangi turlarini va modellarini yaratish nuqtayi nazaridan ilmiy tadqiqot ishlarini tashkil etish;
  
• 
  iste’molchilar talabiga mos keladigan mahsulotlar ishlab chiqishni tashkil qilish;
  
• 
  ishlab chiqarishni fnuvofiqlashtirish, rejalashtirish, dasturlash va moliyalashtirish;
  
• 
  mahsulotlarni sotish tizimini tashkil etish va takomillashtirish;
  
• 
  korxona boshqaruvini takomillashtirish va boshqalar.
  

Qayd etilgan asosiy yo‘nalishlar korxonalarda bir qancha masalalarning hal etilishini talab qiladi. Jumladan:

• 
  korxona egalarining daromad olishini;
  
• 
  iste’molchilar talabini qondiradigan mahsulotlar ishlab chiqa-
  

rilishini;

• 
  xodimlami ish haqi bilan ta’minlash;
  
• 
  korxona atrofida yashovchi aholi uchun ish joylari bilan ta’minlanishini;
  
• 
  atrof-muhitni himoya etilishini;
  
• 
  ishlab chiqarish jarayonining uzluksizligini ta’minlanishini va h.k.
  

Bu masalalarni haI etish uchun korxonalar bir qancha vazifalarni bajarishi kerak bo‘ladi,

• 
  ishlab chiqarish va shaxsiy iste’moli uchun mahsulotlar tayyorlash;
  
• 
  iste’molchilarga mahsulotlarini sotish va yetkazib berish;
  
• 
  mahsulotlar sotilganidan keyingi davrlarda ularga texnik xizmatlar ko‘rsatish.
  
• 
  ishlab chiqarishni moddiy va texnik jihatdan ta’minlash;
  

• 
  xodinjlar mehnatini tashkil etish va boshqarish;
  

• 
  moliyaviy majburiyatlami o‘z vaqtida bajarish;
  
• 
  amaldagi standartlar, me’yorlar va qonunchilikka rioya etish. Shuni ta’kidlash lozimki, mustaqil xo alik yurituvchi subyekt sifatida, korxona nimani, qancha, qanday usullar bilan ishlab chiqarish, uni kimga, qayerda, qanchaga sotishni, olingan pul tushumlarini qaysi maqsad yo‘lida ishlatishni o‘zi haI qiladi. U bozorga qarab ish tutadi.
  

Bozordagi raqobat korxonani iqtisodiy muhitiga tez moslashib, doimo manevr qilishga ' mahsulot turlarini yangilash, sifatini oshirish, faol reklama siyosatini olib borish, ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish, investitsiya va innovatsiya bilan shug‘ullanish kabilarga undaydi.