Organik moddalarning klassifikatsiyasi

Galogenlar ta`siri(Semyonov reaksiyasi)-yorug`lik ta`sirida boradi:

1 lamchi ugleroddagi vodorod aktivligi<2 lamchi ugleroddagi vodorod aktivligi<3 lamchi ugleroddagi vodorod aktivligi

CH₄+Cl₂→CH₃Cl+HCl

CH₃Cl+Cl₂→CH₂Cl₂+HCl CH₂Cl₂- metilen xlorid

CH₂Cl₂+Cl₂→CHCl₃+HCl CHCl₃ -xloroform

CHCl₃+Cl₂→CCl₄+HCl CCl₄-uglerod xlorid

Agar CH₄ va Cl₂ aralashmasi quyosh nuri ta`sirida portlaydi, natijada HCl va C hosil bo`ladi:

………………………………

8. 
   Nitrolanish reaksiyasi-To`yingan uglevodorodning bitta vodorod atomi o`rniga nitrogruppa NO₂ almashinishiga aytiladi.(Konovalov reaksiyasi). 1888-yil Konovalov o`rgangan. Bu reaksiyada uglevodorodning nitrat kislota bilan nitrolashda kislotaning taxminan 40% i nitrolash uchun, qolgani esa oksidlanish uchun sarf bo`ladi:
   

…………………………….

Metan nitrolanganda esa to`liq nitrolanadi.

CH₄ + HONO₂→CH₃NO₂+H₂O

8. 
   Sulfolash –sulfat kislota ishtirokida sulfobirikmalarni hosil qilish:
   

R-H+HOSO₂OH→R-SO₂OH+H₂O

Propan 2-sulfokislotni olinishi

8. 
   Krekinglash- 2 xil bo`ladi:
   

1. 
   Termik kreking:
   

CnH2n+2→ CmH2m+2+ CpH2p

Ishlatilishi

1. 
   Alkanlar …………… sifatida ishlatiladi
   
2. 
   Dixloretan, xloroform va tetraxlormetan ………….. sifatida foydalaniladi.
   
3. 
   CH₃Cl – oson suyuqlanadi va bug`latilganda juda ko`p miqdor issiqlik yutadi. Shuning uchun ………………insohotlarida ishlatiladi.
   
4. 
   Etil bromid (C₂H₅Br) jarrohlikda ………………vaqtincha og`riq sezmaydigan holatga keltirish uchun ishlatiladi.
   
5. 
   Gomologik qatorning o`rta a`zolari (C₇ – C₁₇) erituvchilar va motor yonilg`ilari sifatida ishlatiladi.
   
6. 
   Yuqori molekulali alkanlar – yog` kislotalar, sintetik yog`lar, surkov moylari va boshqalar ishlab chiqarishda
   
7. 
   C₈H₁₈ benzinning asosiy tarkibiy qismi.