Organik kimyoga kirish. Organik kimyo rivojlanish tarixi

Masalan; Suvda eriydigan moddalarni tuz deb hisoblashgan hattoki qaxrabo, oksalat va vino kislotalarni ham tuzlar sinfiga kiritgan.

2) Quyuq suyuqliklarni barchasini moy deb hisoblashgan havoda nam tortib olib suyuqlanadigan KOH, kuporos moyi (H2SO4) larni ham moylarga kiritgan.

3)Barcha uchuvchan moddalarni spirt deb atashgan.

HCl, HNO3, SnCl2, NH3 kabi moddalar uchuvchan bo’lgani uchun ular ham vino spirti (C2H5OH) qatori spirtlar deb atashgan.

Hattoki novshadil spirtini ham (NH4OH) spirtlar qatoriga kiritgan, lekin u anorganik modda spirtmas. Organik moddalarni aralashmalar holida o’rganilgan.

2)Analitik davr.Yani sintez davri.(18-asr ohiridan 19-asrning 60-yillarini o’z ichiga oladi)1770-1860-yil oralig’ini o’z ichiga oladi.

• 2)Analitik davr.Yani sintez davri.(18-asr ohiridan 19-asrning 60-yillarini o’z ichiga oladi)1770-1860-yil oralig’ini o’z ichiga oladi.
• I) 1808-yilda Shved olimi Berselius – tirik organizimdan olinadigan moddalarni organik moddalar deb atashni taklif etgan va vitalistik nazariyaga asos solgan. “vita” hayot degani yani – hayotiy kuch tasirida organik moddalar hosil bolishi mumkin deyishgan. Berselius nazariyasiga ko’ra barcha organik moddalar tirik organizmlardan olinadi degan g’oyani ilgari surgan. Lekin shu nazariyaga qarshi Berselius shogirti nemis olimi Vyoller katta zarba bergan. U organik moddalar tirik organizmlardan emas balki anorganik moddalardan ham sintez qilsa bo’ladi deydi
• 1824 yilda birinchi marta ditsiandan oksalat kislotani suniy yo’l bilan sintez qilgan.
• (CN)2 + 4H2O = (COOH)2 + 2NH3
• 1828-yil odam va hayvon organizmida uchraydigan mochevinani laboratoriya sharoitida ammoniy sianatdan sintez qiladi. NH4OCN → (NH2)2CO
• 1842-yilda Zinin nitrobenzoldan anilinni sintez qiladi.nitrobenzolni vodorod yoki ammoniy sulfid yordamida yordamida qaytarib anilin oladi.
• C6H5NO2 + 3(NH4)2S → C6H5NH2 + 3S↓ + 6NH3 + 2H2O
• 1845-yilda Kolbe sirka kislotani sintez qiladi. 1854-yilda Fransuz olimi Bertlo yog’larni glitserin va yog’ kislotalardan sintez qiladi.
• Kekule va Kolbe – organik birikmalarda uglerod doim to’rt valentli bo’lishini aniqlagan.
• Libix nemis kimyogari – achiq bodom mag’zidan benzoy aldegidni (C6H5CHO), Benzoy kislotadan (C6H5COOH) benzoil xlorid (C6H5COCl) olishga muofiq bo’lgan. Va ular tarkibida uchraydigan C6H5CO gruppaning borligini aniqladi va uni radikal deb atadi va radikallar nazariyasiga asos solgan.
• Franklend – metal organik birikmalarni birinchi marta 1849-yilda kashf etgan. Kekule va Kuper - 1858-yil uglerod atomlari o’zaro birikib uzun zanjir C – С bog’ hosil qilishini aniqlagan.
•