Organik kimyoga kirish. Organik kimyo rivojlanish tarixi

Reja:
1) Organik kimyoga kirish.
2) Organik kimyo rivojlanish tarixi.
3) Organik moddalarning o`ziga xos xususiyati va anorganik moddalardan farqi.
4) Izomeriya hodisasi haqida tushuncha.
5) Uglerod atomining oksidlanish darajasi.
6) Organik birikmalarga xos bo'lgan reaksiya turlari.
Organik kimyoga kirish.
Organik kimyo – organik moddalarni tashkil qiluvchi uglerod birikmalarining ximiyasini o`rganuvchi fandir.

Molekula tarkibida “C” atomi bo`lgan birikmalar organik birikmalar deyiladi.
CO, CO2, HCN, HSCN, H2CO3 va shu kislotalarning tuzlari anorganik birikmalarning muhim sinflariga xos xususiyatini namoyon qilganliklari uchun anorganik kimyoa o`rganiladi. C ning qolgan barcha birikmalari organik birikmalar deyiladi. Organik birikmalar tarkibida C dan tashqari H2 va O2, N2, S, P galogenlar va ba`zi metallar kirishi mumkin.
Ushbu organik moddalarni o`rganuvchi fan Organik kimyo deyiladi. Organik so`zi “organizm” so`zidan olingan.
Organik kimyo terminini 1808-yilda Bersellius kiritgan.
Bersellius fanga 4 ta termin kiritgan.
1. Organik kimyo – 1808-yil
2. Izomeriya – 1830-yil
3. Allotropiya – 1840 yil
4. Kataliz

Organik kimyo rivojlanishini tarixini 4 ta bosqichga bo’lish mumkin.

• Organik kimyo rivojlanishini tarixini 4 ta bosqichga bo’lish mumkin.

1) Empirik 2) Analitik 3) Tuzilish nazariyasi 4) Ilmiy takomillashuv davri.

1) Empirik davr – (XVIII asr ohirlarini o’z ichiga oladi)

a) Organik moddalar qadimdan ma’lum bo’lgan.

Masalan; organik bo’yoqlar (alizarin, purpur, indigo) uzum sharbatini bijg’itib sirka hosil qilishni, o’simliklardan shakar hamda moy olishni, yog’larni ishqorlar bilan qaynatib sovun olishni bilganlar.

b) Qadimda olimlar moddalarni tashqi ko’rinishiga qarab guruhlarga ajratga.