Organik kimyodan maruzalar matni

Neftni ikkilamchi qayta ishlash usullarida uning tarkibidagi uglevodorodlarning strukturasi o'zgaradi. Bu usullar orasida neft uglevodorodlarini krekinglash (parchalash) katta ahamiyatga ega bo'lib, u olinadigan benzin miqdorini oshirish uchun qo'llaniladi. Krekinglash usullari termik va katalitik krekinglash usullariga bo'linadi.

Termik krekinglashda boshlang'ich xomashyo 450-550 ⁰C harorat va 2-7 MPa bosimda qizdiriladi. Bunda uglerod atomlarining soni ko'p bo'lgan uglevodorodlarning molekulalari uglerod atomlarining soni kam bo'lgan to'yingan va to'yinmagan uglevodorodlarning molekulalariga ajraladi. Masalan,

^C16^H34 ^ ^C8^H18 + ^C8^H16 ^C8^H18 ^ ^C4^H10 + ^C4^H8

Avtomobil benzini asosan shu usul bilan olinadi. Uning neftdan olinadigan miqdori 70 % ga yetadi. Termik krekingni 1891 yilda rus injeneri V. G. Shuxov kashf etgan.