Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа

Knyovenagel reaksiyasi
C
6
H
5
CHO + CH
2
(COOC
2
H
5
)
2
ikkilamchi amin
C
6
H
5
CH = C(COOC
2
H
5
)
2
Koup reaksiyasi
= O + N 
≡
C – CH
2
COOC
2
H
5
CH
3
COONH
4
= C – COOC
2
H
5
CN
Vittig reaktsiyasi.
1954 yilda G.Vittig (Tyubingen univesiteti) alkenlarni karbonilli 
birikmalardan sintez qilishning o’ziga xos usulini e’lon qiladi: karbonil guruhi kislorodini =O, 
=CRR′ guruhi bilan almashinishi. 
Sintezning asosiy bosqichi ilid nukleofilining karbonil guruhi kislorodi bo’yicha xujumi, 
betainning hosil bo’lishi va eliminirlanish bosqichlari hisoblanadi. 
Reaktsiya maxsus sharoitlarda olib boriladi, C=C qo’shbog’ning xosil bo’lish holati 
avvaldan ma’lum. Karbonil guruhi turli o’rinbosarlar saqlashi mumkin: ayni holat ilid uchun 
ham mos keladi. 
Fosfor ilidlarni quyidagi ikki tuzilishning gibridi sifatida qarash mumkin: 
va aynan manfiy zaryadning uglerod atomida mujassam bo’lishi – 
ilidlarning karbanion xususiyatiga ega bo’lishini taminlaydi va o’ziga 
xos reaktsiyalari kuzatiladi. 
Ilidlar sintez qilish ikki bosqichli jarayon, xar bir bosqich bizga 
ma’lum: alkilgalogenid bo’yicha nukleofil xujumi va asos ta’sirida 
protonni tortib olish: 
Reaktsiyada turli asoslardan foydalaniladi, asosan alkogolyatlar va metalloorganik 
birikmalardir. Jarayon erituvchilarda olib boriladi.