Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа

OH
O
O
C
O
CH
3
–
– C = O 
p-metilbenzaldegid
H
CH
3
– CH
2
– C 
O
O
CH
3
– CH – C 
O
+
H
H
3
C
CH
3
CH
2
COONa
qizdirish
– CH = C – COOH
H
3
C
CH
3
+ CH
3
CH
2
COOH
Perkin kondensatlanish mexanizmi aldol kondensatlanish mexanizmi kabi kuzatiladi. 
Agar aromatik aldegiddagi o’rinbosar tabiati o’zgartirilsa Perkin kondensatlanishi 
yordamida dolchin kislotaning turli hosilalarini sintez qilish mumkin. Mos to’yingan kislotalar 
zarur bo’lgan holatlarda gidrirlash orqali hosil qilinishi mumkin. 
ArCH = CHCOOH + H
2
Ni
ArCH
2
CH
2
COOH

---

317 
Aldol kondensatlanishga o’xshash reaktsiyalar. 
Aldol kondensatlanishga o’xshash 
ko’plab kondensatlanish reaktsiyalari bor. Ularning har biri maxsus nomga ega (masalan: Perkin, 
Kyyovenagel, Debner, Klayzen, Dikman reaktsiyalari) va bir qarashda ular bir-biridan keskin 
farq qiladi. Lekin ularni batafsil o’rganish, bu reaktsiyalar aldol kondensatlanish kabi karbonil 
guruhini karbanion bilan xujumi orqali o’tishini ko’rish mumkin. Xar bir holatda karbanion 
o’xshash shakllarda hosil bo’ladi: asos yordamida karbonil guruhi α-holat vodorodini tortib 
olinishi. Bunda turli asoslardan o’yuvchi natriy, natriy etilat, natriy atsetat, aminlar va 
boshqalardan foydalaniladi.