Orfografiya va orfoepiya



Download 50,43 Kb.
bet2/16
Sana23.07.2022
Hajmi50,43 Kb.
#844685
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
Bog'liq
GRAFIKA ORFOGRAFIYA ORFOEPIYA

1993-yilning 2-sentabr kuni XII chaqiriq O`zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining
XIII sessiyasida “Lotin yozuviga asoslangan o`zbek alifbosini joriy etish to`g`risida”gi Qonuni qabul qilindi.
1995-yilning 6-may kuni O`zbekiston Respublikasining “Lotin yozuviga asoslangan o`zbek alifbosini joriy etish to`g`risida”gi Qonuniga o`zgartirishlar kiritish haqida”gi Qonuni e’lon qilindi.
Hozirgi o`zbek adabiy tili fonetik jihatdan markaziy dialektlarga asoslanadi.Kirill yozuvidagi е,ё,ю,яunli harflari yangi alifboda quyidagicha ifodalanadi:
е - ye : yetti, yelkan; ё – yo : yomon, yolg`iz;
ю – yu: yutuq, yumush; я - ya: yaxshi, yakka

ORFOGRAFIYA (IMLO) VA UNING TAMOYILLARI
Orfografiya , ya’ni to`g`ri yozish qoidalari ma’lum tamoyillarga asoslanadi. Ular quyidagilar:
1. Fonetik tamoyil yoki yozuvga ko`ra so`zlar va qo`shimchalar qanday aytilsa, shunday yoziladi: u + ga= unga, buloq + ga= buloqqa; yosh+ a = yasha, sovi+ q= sovuq, ishlay ber – ishlayver, bora oladi – boroladi, borgan emish – borganmish, yurak+ga = yurakka, qishloq+i= qishlog`i, shahar+i = shahri, yetti + ovlon = yettovlon, boq + guncha = boqquncha va h.k.
2. Morfologik yozuvda so`z va qo`shimchalar talaffuziga qarab emas, qabul qilingan qoidalar asosida yoziladi. Bu yozuv asos va qo`shimchalarni aynan yozishni talab etadi. Ketti emas, ketdi; boripti emas, boribdi; toqqa emas, tog`ga kabi.
3. Shakliy tamoyil yoki yozuvda boshqa tillardan kirgan so`zlar qanday yozilgan bo`lsa, shu shakl saqlanadi: ustol – stol, zalogiya – zoologiya,to`nna – tonna, traleybus – trolleybus,
tiatir - teatr, milyard – milliard va h.k.
4. Tarixiy-an’anaviy tamoyil yoki yozuvda so`z va qo`shimchalar tarixan qanday yozilgan bo`lsa, hozir ham shunday yozilishi mumkin. Masalan: borgin – borgil, borar – borur, chorizm-sarizm, ko`ngil – ko`ngul, qilgani – qilg`ali va h.k. Ba’zi so`zlarning bir necha xil ko`rinishda yozilishi ham shu yozuvga asoslanadi. : kaptar – kabutar, Yevropa - Ovro`po, ajdar – ajdaho –ajdarho, machit – masjid kabi.

Download 50,43 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish