Орқа мия: топографияси, ташқи тузилиши, ўровчи пардалар

14. Yon qorinchalari: teshiklari, klinik ahamiyati, MPT va KT dagi tasviri

Yon qorinchalar - ventriculis lateralis Yon qorinchalar - ventriculis lateralis bosh miya yarim sharlarining ichida, qadoqsimon tana ostida joylashib, oxirgi miya bo‘shlig‘i hisoblanadi. Yon qorinchalarda miya yarim sharlarining peshona bo’lagiga oldingi shoxcha - cornu anterius, tepa bo‘lagiga to‘g ‘ri kelgan sohada yon qorinchaning markaziy qismi - pars centralis, chakka boMagining ichida ostki shoxcha - cornu inferius, ensa bo’lagi sohasida esa orqa shoxcha - cornu posterius bo ‘shliqlari bo’ladi. Ikkala bosh miya yon qorinchalarini septum pellucidum deb nomlanadigan parda to‘sig’i ajratib turadi. Oldingi shoxchalamining lateral va ostki devorini dumsimon o ‘zak boshchasi tashkil etadi. Oldingi shoxchaning yuqori devori esa qadoqsimon tanadan tashkil topadi. Yon qorincha markaziy qismining yuqori devori ham qadoqsimon tanadan hosil boMadi. Ostki devorini esa dumsimon o ‘zak tanasi va ko‘ruv bo‘rtig’ining ust yuzasi tashkil etadi. Orqa shox devori ham qadoqsimon modda tolalaridan tashkil topadi. Bu shoxchaning medial devoridan ko‘rinadigan bo‘rtib chiqib turgan hosila «qush pixi» - calcar avis deb nomlanadi. Bu bo‘rtiq bosh miya yarimsharlarining medial yuzasidagi shu nomli egat hisobiga hosil bo’ladi. Bu shoxchaning ichki yuzasi dumsimon o ‘zakning cauda nuclei caudati qism ida joylashadi. Yon qorinchalar pastki shoxining medial devori bo‘ylab bo‘rtib chiqib turgan hosila «dengiz oti» - hippocampus pushtasi deyiladi. Bu pushta, bosh miya yarimsharlarining shu nomli egatidan hosil bo’ladi. Gippokamp - hippocampus seu cornu Ammonis yon qorinchalar pastki shoxining ichki yuzasida joylashadi va limbik tizimining markaziy a ’zosi hisoblanadi. Pastki shoxi tubida hosil bo’lgan bo‘rtmalar emunentia collateralis deyilib, ular ham shu nomli egatlardan hosil bo’ladi. Yon qorinchalam ing markaziy qismida, ostki shoxchalar bo‘shlig’ida plexus choroideus ventriculi lateralis deb ataladigan qon tomirli chigallar bo’ladi. Yon qorinchalar bosh miya III qorinchasining bo‘shlig’i bilan foramina interventricularia vositasida o‘zaro birlashadi.

MRT---- Magnit rezonans tomografiya yadro magnit – rezonans hodisasi yordamida ichki organlar va toqimalarni organish uchun tomografik tibbiy tasvirlarni olishning bir usuli hisoblanadi. Usul atom yadrolarining elektromagnit javobini, odatda vodorod atomi yadrolarining javobini olchashga asoslangan.

KT bu- Komputer tomografiyasi va magnitli rezonans tomografiyaning yaratilishi olamshumul voqea boldi.Ushbu zamonaviy diagnistika usullari XX asrning 90-yillarida tibbiyotga kirib keldi. KT va MRT nevrologiyada juda katta ahamiyatga ega hisoblanadi. Ba’zi bemorlar vrach tavsiyasi bo’lmasa-da, bosh miyanisini KT va MRT qildirib yurishadi. U yerdagi ‘’atrofiya’’ yoki ‘’ ensofalopatiya’’ sozlarini oqib vahimaga tushadilar. Masalan bazi beli ogriydigan bemorlar umurtqa poganasini KT yoki MRT tekshiruvidan otkazib aniqlangan kichik hajmli disk churrasidan vahimaga tushib yurishadi. Bel dumgaza umurtqalari orasida paydo bolgan 2-3 yoki 4mm siljigan disk churralari xavfsiz bo’lib, ozgina davolash muolajalaridan so’ng otib ketadi.

Bu rentgen suratlarda orqa miyani umurtqa kanalida joylashuvi, uni orab turuvchi pardalari korinadi. Agar e’tibor berib qarasak pardalararo boshliqlarni (subdural va suba raxnoidal) korish mumkin. Bu rentgen tasvirlar umurtqa poganasidan jarohat olgan bemorlarniki