Орқа мия: топографияси, ташқи тузилиши, ўровчи пардалар

Орқа мия нервларнинг ҳосил бўлиши, шоҳғларга бўлиниши, таснифи, иннервация соҳаси. Қовурғалараро нервлар.

Orqa miya nervlarining orqa shoxlari (rr.posterior) metamer joylashib, umurtqalaming ko‘ndalang o'simtalari orasidan o‘tib orqa tomonga yo‘naladi. Ular (I bo‘yin, IV va V dumg‘aza va dum nervlaridan tashqari medial (r. medialis) va lateral (r. lateralis) shoxlariga bo'linadi.

I bo‘yin nervining orqa shoxi ensa osti nervi (n. suboccipitalis) nomi bilan ensa suyagi va atlantni o‘rtasidan chiqib m. rectus capitis major et minor, m. semispinalis capitis, m. obliqui capitis superior et inferior larni innervatsiya qiladi.

II bo'yin nervining orqa shoxi katta ensa nervi (n. occipitalis major) I va II bo‘yin umurtqalari orasidan chiqib, ensa terisini va m.semispinalis capitis, m.splenus capitis et cervicis, m.longissimns capitis lami innervatsiya qiladi.

Qolgan bo‘yin, ko‘krak, bel, dumg‘aza va orqa miya nervlarining orqa shoxlari orqaning chuqur mushaklari va terisini innervatsiya qiladi. Uchta ustki bel orqa miya nervlarining orqa shoxlarining lateral teri tarmoqlari ustki dumba nervlarini (nn. clunium superiores) hosil qilib, dumbaning yuqori qismi terisini innervatsiya qiladi. Uchta ustki dumg'aza nervlarining lateral tarmoqlari o‘rta dumba nervini (nn. clunium medii) hosil qilib, katta dumba mushagini teshib chiqadi va dumba terisini innervatsiya qiladi. IV-V dumg‘aza va dum nervlarining orqa shoxlari n. anacoccygei ga qo‘shilib ketadi.

Ko‘krak nervlarining oldingi shoxlari (qovuig‘alararo nervlar) (122- rasm) 12 juft bo‘lib, segmentar joylashgan. Ular qovurg‘alar oralig‘idan tashqariga va oldingi tomonga yo‘naladi. Ustki 11 juft nervlar qovuig‘alararo nervlar (n. intercostales) deb ataladi, chunki ular qovurg'alar oralig'ida tashqi va ichki qovurg‘alararo mushaklar o‘rtasida joylashadi. 0‘n ikkinchi nerv XII qovurg'a ostida joylashgani uchun qovuig‘a osti nervi (n. subcostalis) deb ataladi. Bu nerviaming barchasi dastlab qovuig‘a egatida shu nomli arteriya va vena bilan birga joylashadi. Har bir qovurg‘alararo nervdan mushaklarga boruvchi shoxlar hamda lateral va oldingi teri shoxlari chiqadi. Ulaming mushak shoxlari (rr.musculares) ko'krakning autoxton mushaklarini (m.intercostales extend et intemi, m. transversus throracis, m. subcostalis) innervatsiya qiladi. Yuqoridagi 6 juft qovurg‘alararo nerviaming oldingi teri shoxlari (rr. cutanei anteriores) to‘sh suyagigacha yetib boradi. Pastki besh juft qovuig‘alararo va qovuig‘a osti nervlari qovuig‘alaroralig‘idan chiqqanidan keyin qorinning ichki qiyshiq va ko‘ndalang mushaklari o‘itasidan yo‘nalib, qorin to‘g‘ri mushagi qinini teshib o‘tadi va qorinning oldingi devori terisini innervatsiya qiladi. Ulaming mushak shoxlari ko'krakning autoxton va qorin mushaklarini (m.obliquus internus abdominis, m.obliquus externus abdominus, m.transversus abdominus, m.rectus abdominus, m.quadratus lumboram) innervatsiya qiladi.

19.