O’quv yilida umumiy o’rta ta’lim maktablarining

3.Glikoliz jarayonida 4500g glukoza parchalangan bo‘lsa hujayrada qancha sut

kislota hosil bo‘ladi.

C6H12O6 + 2H3PO4 + 2 ADF = 2C3H6O3 + 2ATF + 2H2O

Bunda 4500 gr glyukozadan (C6H12O6) - 4500 gr sut kislota (C3H6O6) ajraladi.

5-bilet

1. Suvning hujayradagi funksiyalarini aytib bering

Suvning hujayradagi funksiyalari nihoyatda ko‘p. Ko‘p hujayrali organizmlar tana massasining 80% ini suv tashkil qiladi. Hujayradagi suv ning miq dori, shu hujayradagi moddalar almashinuvining intensivligiga bog‘liq bo’ladi. Hujayrada hayotiy jarayonlarning suvli muhitda o‘tishga mos lashganligi, dastlabki hayotning suvda paydo bo‘lganligini isbotlovchi dalil hisoblanadi. Suvning biologik funksiyalari uning fi zik-kimyoviy xususiyatlari bilan belgilanadi. Suv molekulasi kislorod atomi va u bilan kovalent bog‘lar orqali bog‘langan ikkita vodorod atomidan tashkil topgan. Suv molekulasining bir tomoni musbat, ikkinchi tomoni esa manfi y zaryadlangan bo‘lib, dipol – ikki qutbli molekula deyiladi.Bitta suv molekulasining manfiy zaryadlangan kislorod atomi bilan ikkinchi suv molekulasining musbat zaryadlangan vodorod atomi orasida vodorod bog‘ hosil bo‘ladi. Har bir suv molekulasi 4 ta qo‘shni suv molekulalari bilan vodorod bog‘ hosil qilib birikadi Suvning yuqorida keltirilgan xususiyatlari uning funksiyalarini belgi laydi. Suv ko‘pchilik tirik organizmlar uchun yashash muhiti hisoblanadi va organizmda oziq moddalarni, metabolizm mahsulotlarini tashiydi. Suvda erigan mineral moddalar o‘simliklarning o‘tkazuvchi to‘qimalari orqali barcha organlariga yetkaziladi. Suv hujayrada muhim erituvchi hisoblanadi. Suv molekulalari qutbli bo‘lgani uchun unda qutbli moddalar yaxshi eriydi. Suvda yaxshi eriydigan moddalarni gidrofil moddalar deyiladi. Ularga osh tuzi, monosaxaridlar, disaxaridlar, oddiy spirtlar, aminokislotalar misol bo‘ladi. Suv da yomon eriydigan va umuman erimaydigan modda larni gidrofob moddalar deyiladi. Ularga polisaxaridlar (kraxmal, glikogen, kletchatka), ATF, lipidlar, ba’zi oqsillar, nuklein kislotalar kiradi.