Ekologik muammo – jonli organizmlarning atrof muhit bilan muvozanatining buzilishi.
Ekologik tanglik – ekologik muammoning keskinlashuvi, bunda uning oqibatlari orqaga qaytarib bo‘lmaydigan xususiyat kasb etadi.
Eksplikatsiya – u yoki bu predmet (yoki madaniyat ob’ekti)ning mohiyatini aniqlash, uning mazmunini keng tavsiflash.
Ekspertiza usulida baholash-bu ilmiy metodning mohiyati ekspertlar (fan va texnikaning turli sohasidagi yetakchi mutaxassislar) tomonidan muammoni tahlil qilish va sgngra natijalarni formallashtirilgan asosda qayta ishlashdan iborat
Ekopessimizm - asosiy e’tibor inson faoliyatining salbiy oqibatlari va atrof muhit muammolariga qaratilgan, ularni yechish imkoniyatlari salbiy tusda kgrilgan hol.
Ekstravertiv – sirtga qaratilgan.
Ekstrapolyatsiya metodlari- qonuniyatlari gtmishda va hozirgi davrda yaxshi ma’lum bo‘lgan tendensiyalarni kelajakka tatbiq etishga asoslanadi.
Empirizm – hissiy idrok etish va tajribani bilishning asosiy manbai deb hisoblaydigan falsafiy ta’limot.
Empirik – tajribada kgrilgan.
Etimologiya – u yoki bu so‘z yoki iboraning kelib chiqishi.
Epistemologiya – bilish haqidagi falsafiy ta’limot.
Etnogenez – xalqlar yoki millatlarning kelib chiqishi.
O‘z imkoniyatlarini rgyobga chiqarish – o‘zining betakror mohiyatini faoliyatda namoyon etuvchi va gavdalantiruvchi har bir individ axloqiy faoliyatining maqsadi.
Qidiruv prognozi –ijtimoiy ob’ektning kelajagi qanday bo‘lishi mumkinligini kgrsatish uchun tuziladigan prognoz.
FALSAFA
FANIDAN ILOVALAR TO‘PLAMI 1. FALSAFA fanidan oralik baholashumumiy savollar
1-oraliq nazorati 1.Falsafa tushunchasi va uning shakllanish boskichlari. 2. Dunyokarashning intellektual, emotsional va ruxiy asoslari. 3. Dunyokarashning tuzilishi. 4. Dunyokarashning shakllanishida ijtimoiy muxit.
5. Dunyokarashning tarixiy shakllari.
6. Mif va diniy dunyokarash.
7. Dinning asosiy funksiyalari.
8. Dinning psixologik, gnoseologik, ijtimoiy va siyosiy ildizlari.
9. Feteshizm, animizm, totemizm, magiya.
10. Falsafiy dunyokarash-dunyoni falsafiy idrok etish.
11. Falsafaning o‘zgaruvchan xarakteri.
12. Falsafaning yangi soxalari.
13.Falsafaning asosiy masalalari.
14. Falsafaning amaliy ijodiy xarakteri.
15. Fan dunyokarash shakli.
16. Ssientizm va antissientizm.
17. Kadimgi Shark va G‘arb falsafasi.
18. Xind va Xitoy falsafasining uziga xosligi.
19. Kadimgi Yunoniston falsafasi.
20. Markaziy Osiyoda falsafiy karashlar.
21.Aristotel va Platonning falsafiy ta’limoti.
22.Zardushtiylik falsafasi.
23.Urta asr G‘arb va Shark falsafasi rivoji
24.Teotsentrizm goyasining ustuvorligi.
25.Urta asrlar falsafasi: apologetika va patristika.
26. Avliyo Avgustin goyalari. Sxolastika.
27. Nominalizm va realizm.
28. Foma Akvinskiy ta’limoti.
29. Markaziy Osiyo falsafasidagi ijtimoiy-siyosiy sharoit.
30. A.N. Forobiy va A.R. Beruniyning falsafiy qarashlari.
31. Ibn Sino - komusiy alloma.
32.Sufizm falsafasi. Baxovuddin Naqshbandiy. 33. Yangi davr falsafasi. 34. F.Bekon va T.Gobssning falsafiy karashlari. 35. R.Dekart va B.Spinoza ta’limoti. 36. G.Leybnis va J.Lokk falsafiy qarashlari. 37. Yevropa falsafasining ma’rifiy xususiyatlari. 38. I.Kant. F.Shelling va G.Gegel falsafasi. 39. X1X-XX asr Garb falsafasi. 40. XX asr uzbek falsafasi asosiy yunalishlari. 41. Ontologiya-borlik kategoriyasi. 42. Borlik va yuklik dialektikasi.
43. Borlik shakllari: tabiat, inson, ma’naviy, ijtimoiy va virtual borlik.
44. Olam va odamning paydo bulishi va evolyusiyasi. 45. Birlamchi va ikkilamchi tabiatning uzaro mushtarakligi 46. Substansiya muammosi. 47. Substansiya va substrat tushunchasi. 48. Materiya shakllarining turli-tumanligi. 49. Dunyoning yaxlitligi va rang-barangligi. 50. Makon va vakt borlikning fundamental shakllari. 51. Nisbiylik nazariyasi.
52. Makonning kup ulchovligi. Ijtimoiy makon. 53. Xarakat va rivojlanish.
54. Xarakatning abadiyligi. 55. Harakatning shakllari.
