O`quv –uslubiy qo`llanma toshkent 2012 tursunoy ziyadova

O’quvchilarning o’quv imkoniyati bir qator ichki va tashqi asoslarga ega.
O’quv imkoniyatining ichki asoslariga o’quvchilarda nutq malakalarining shakllanganlik darajasi,fikrlash va esda saqlab qolish qobiliyati, tafakkur usullarini bilishi va uii zarur o’rinlarda to’g’ri ishga sola olinsh, tez o’qish va yozish malakalarining mavjudligi, til materiallarini o’rganishga munosabati kabilarni kiritish mumkin.Tashqi omillarga ona tili ta’limining mazmuni, o’quvchilarning til muhiti (uyda ham, maktabda ham o’zbek tilida so’zlashadigan o’quvchilarning o’quv imkoniyati turli tilda so’zlashadigan o’quvchilarning o’quv imkoniyatidan farq qiladi), ularga qo’yilgan yagona imloviy va nutqiy talab, o’qituvchining nutqi, maktabning moddiy texnikaviy ta’minoti kabilar kiradi.
Ona tili darslarida o’kuvchilarning yosh va shaxsiy xususiyatlari hamda real o’quv imkoniyatlarini hisobga olish printsipiga qatiy amal qilish quyidagi afzalliklarga ega:
1. O’qituvchi tomonidan tanlanadigan o’quv topshiriqlarini o’quvchilarning o’zlashtirish darajasiga muvofiqlashtirish imkoniyati vujudga keladi, O’qituvchi o’quv imkoniyatidan kelib chiqqan holda darslik va qo’shimcha o’quv materiallaridan foydalanadi.
2. O’quv imkoniyatini aniqlash ona tili o’rganishning shakl, metod va usullarini to’g’ri belgilashga, maqsadga muvofiq keladigan dars turini tanlashga imkon beradi.
3. O’quv imkoniyatini bilish tabaqalashtirilgan ta’limdan foydalanish imkoniyatiii beradi. Bolaning o’quv imkoniyatiga mos tushadigan topshiriq esa uni bajarishga bo’lgan qiziqishini kuchaytiradi; bilishga bo’lgan ishonchni orttiradi; sinfdagi barcha o’quvchilarning faollik ko’rsatishlarini ta’minlaydi; vaqtni tejash va barcha o’quvchilarning deyarli bir topshiriqni bajarishlariga shart - sharoit yaratadi.
4. O’quv imkoniyatini xisobga olish ona tili darslarida bolani tarbiyalasha rivojlaitirishga shart-sharoit yaratadi. Imkoniyatga muvofiq keladigan topshiriq shaxsiy - ruhiy xususiyatlar: iroda, qobiliyat, xotira, ijodiy xayol kabilarni tarbiyalaydi. Ona tili darslarini o’quvchilarning imkoniyatlari doirasida tashkil etish ularning o’z kuchlaridan unumli foydalanishlarini ta’minlaydi.