O’quv-uslubiy majmuaning tarkibi

Qo’ziqorindan zaharlanish.

Qo’ziqorindan zaharlanish ovqat mahsulotlariga zaharli qo’ziqorinlar (oq poganka, qizil muxamor, soxta smorchok) tushganda yoki shartli ozuqa qo’ziqorinlarni (smorchoklar, svinushkalar) iste’mol qilganda yuz beradi.

Ok poganka bilan zaharlanganda zaharlanish belgilari 8-24 soatdan keyin paydo bo’ladi. Qorinda kuchli og’riq, qayd qilish, guruch qaynatmasi ko’rinishida qon aralash ich kelishi bilan namoyon bo’ladi. Tana harorati pasayishi, tutqanoqlar, sariqlik paydo bo’lishi, jigarning kattalashishi, qon bosim tushib ketib, yurak faoliyati buzilishi mumkin. Yordam ko’rsatilmaganda 2-3 kuniga kelib jigar-buyrak etishmovchiligi fonida yurak faoliyatining etishmovchiligidan o’lim yuz berishi mumkin.

Strochkalar bilan zaharlanganda simptomlar ovqatdan 6-10 soatdan keyin paydo bo’ladi va qorinda og’riqlar, ko’ngil aynash, safro bilan qayd qilish, ba’zan ich ketishi bilan xarakterlanadi. Og’ir zaharlanishlarda jigar va taloqning kattalashishi, sariqlik, gemoliz, gemoglobinuriya (siydikning qizarishi), yurak- tomir etishmovchiligi, tutqanoq va hushning yo’qolishi kuzatiladi.

Kizil muxomor bilan zaharlanganda belgilar 30 daqiqa yoki 6 soatdan keyin paydo bo’ladi. Ko’ngil aynashi, qayd qilish, suyuq ich kelishi, terlash, so’lak va ko’z yoshining oqishi, peristaltikaning kuchayishi, bosh aylanishi, gallyutsinatsiyalar, alahsirash va ko’z qorachiqlarining torayishi kuzatiladi. Keyinchalik stupor yoki koma holati rivojlanadi va yurak-tomir etishmovchiligidan o’lim yuz berishi mumkin.

Qo’ziqorinlar bilan zaharalanganda birinchi tibbiy yordam oshqozonni yuvish, aktivlashtirilgan ko’mir va tuzli surgi dorilarni berish bilan boshlanadi. Antidot va simptomatik terapiya maqsadida bemorlarni kasalxonaga yuboriladi. Organizmning detoksikatsiyasi maqsadida vena orqali lipa kislotasi, teri ostiga 1ml 0,1%li atropin eritmasi yuboriladi. Organizmdan zaharni tezlik bilan chiqarilishi maqsadida natriy xloridning 0,9%li eritmasini kuniga 1000-1500 ml yuboriladi. Kunlik dozasi 10 mln.TB gacha tavsiya qilinadi. Simptomatik terapiya maqsadida noradrenalin yoki mezaton, yurak faoliyatini mustahkamlash uchun yurak glikozidlari, jigar- buyrak faoliyatini yaxshilash uchun gidrokortizon yoki prednizolon tavsiya qilinadi.