O’quv-uslubiy majmuaning tarkibi

Ovqatdan zaharlanish (toksikoinfektsiyalar).

Mikroblar yoki ularning toksinlari tushgan oziq-ovqatni iste’mol qilish natijasida kelib chiqadigan hamda o’tkir gastroenterit va intoksikatsiya belgilari bilan namoyon bo’ladigan kasalliklar ovqat toksikoinfektsiyalari deyiladi. Bu kasalliklar ko’pincha tayyor ovqat mahsulotlariga ma’lum turdagi ichak tayoqchasi, enterokokk, stafilokokk, streptokokk va boshqa mikroblarning tushib qolishi natijasida kelib chiqadi. Buzilgan go’sht mahsulotlari, sut va sut mahsulotlari, baliq, kolbasa, sabzavotlardan tayyorlangan, ya’ni jamiki sifati buzilgan mahsulotlardan kasallanish mumkin. Kasallanish yoz oylarida ko’proq uchraydi, chunki yozda mahsulotlar tez buziladi.

Botulizm. Botulizm tayoqchasi keltirib chiqaradigan va marvaziy nerv sistemasining og’ir jarohatlanishi bilan kechadigan kasallik botulizm deyiladi. Bu bakteriyaning toksini juda kuchli zaxarli modda hisoblanadi. Uni ishlab chiqaradigan mikrob anaerob, ya’ni havo kirmaydigan muhitda ko’payadi va zaxar ishlab chiqaradi. Bunday muhit kolbasada, va turli sabzavotlarda, konservalangan bankalarning qopqog’i shishib qolganda hosil bo’ladi. Agar ularni tayyorlash jarayonida b botulin tayoqchasi tushib qolsa, bu mahsulotlar kasallanishga sabab bo’ladi. Uy sharoitida tayyorlangan konserva mahsulotlari ayniqsa xavotirli.

Klinik belgilari: toksin markaziy nerv sistemasiga ta’sir etadi, tomoqda narsa tiqilish hissi, yutinish qiyinlashuvi, ovoz pasayishi, ba’zan chiqmay qolishi, ko’z qovoqlari osilib tushishi, ko’z xiralashishi va g’ilaylashishi, bir narsa ikkita bo’lib ko’rinishi, ko’ngil aynash, qayt qilish, qorin sohasida og’riq turishi, ich ketishi, holsizlanish, haroratning ko’tarilishi kuzatiladi.

Birinchi yordam ko’rsatish:

1. 
   Oshqozon margantsovka eritmasi yoki ichimlik sodasining 5 % li eritmasi (ular bo’lmasa 0,5 l qaynatilgan iliq suv) yordamida yuviladi.
   
2. 
   Tozalash klizmasi qilinadi.
   
3. 
   Botulizmga qarshi zardob yuboriladi.
   
4. 
   Antibakterial terapiya.