O’quv uslubiy majmua

5.4. Ma’lumotlarni kiritish / chiqarish rejimi

Signal protsessorlarida kiritish/chiqarish jarayonini tashkil qilishning uchta usuli qo‘llaniladi [19, 20, 21, 22]:

– dasturiy ta’minot bilan boshqariladigan kiritish/chiqarish; – uzilishlar bo‘yicha kiritish/chiqarish;
– xotiraga bevosita kirish.

Dasturiy ta’minot bilan boshqariladigan kiritish-chiqarish bilan bog‘liq barcha harakatlar protsessor tashabbusi bilan va uning nazorati ostida sodir bo‘ladi. Kiritishni to‘g‘ridan-to‘g‘ri boshqarish dasturini bajarishda tashqi qurilmaning holati (tayyorligi) tekshiriladi, kiritish yoki chiqarish buyrug‘i beriladi, so‘ngra protsessor uning bajarilishini kutadi. Ayriboshlashni tashkil qilishning bu usuli vaqtnisezilarli darajadayo‘qotishigaolibkeladi, chunkiprotsessor kiritish/chiqarish qurilmalariga (modullarga) qaraganda ancha tezroq ishlaydi.

Uzilishlar bo‘yicha kiritish/chiqarish asosan dasturiy ta’minotga asoslangan usul bilan bir xil. Farqi shundaki, uzilishlar bo‘yicha kiritish/chiqarish buyrug‘i berilgandan so‘ng, protsessor modul holatini so‘ramaydi, lekin uzilishlar dasturi

77
boshqa buyruqlarini bajarishda davom etadi. Bu protsessor moduldan so‘rov qabul

qilguncha davom etadi, bu esa kiritish/chiqarish buyrug‘i tugaganligini bildiradi. Kiritish/chiqarishning eng tezkor usuli bu xotiraga bevosita murojaat qilishidir. Ushbu usulni amalga oshirish uchun xotiraga bevosita kirish boshqaruvchisi ishlatiladi. Bu protsessor ishtirokisiz ma’lumotlar uzatishni tashkil qilish uchun mo‘ljallangan, chunki shinani boshqarish va operativ xotira bilan tashqi qurilma o‘rtasida ma’lumotlarni uzatish uchun protsessor funksiyalarini o‘z zimmasiga oladi. Aslida, xotiraga bevosita kirish tekshiruvi to‘g‘ridan-to‘g‘ri xotiraga kirish rejimini amalga oshiradigan kiritish/chiqarish modulidir.

Nazorat uchun savollar

1. Real vaqt rejimi qanday masalalarda keng foydalaniladi?

2. Real vaqt tizimlarida real vaqt operatsion tizimlarining asosiy xususiyati nima? 3. Real vaqt tizimlarining necha xil turi mavjud?

5. “Qattiq” real vaqt tizimlariga ta’rif va misollar keltiring.

6. “Yumshoq” real vaqt tizimlariga ta’rif va misollar keltiring. 7. Tashqi qurilmadan uzilish rejimlarini tushuntirib bering.

8. Uzilish manbalarining qanday turlari mavjud?

9. Dasturiy ta’minotining uzilish manbalariga nimalar kiradi? 10. Apparat ta’minotining uzilish manbalariga nimalar kiradi?

11. Signal protsessorlarida kiritish/chiqarish jarayonini tashkil qilishning nechta usuli qo‘llaniladi?

78
6-MA’RUZA. SIGNAL PROSESSORLARINING ARXITEKTURASI