O’quv-uslubiy majmua 5140300-Kimyo va ekologiya bakalavr ta’lim yo’nalishi talabalari uchun Tuzuvchi – kimyo fanlari nomzodi

Mor metodi bilan xloridlarni aniqlash
AgNO₃ ning taxminan 0,05 n li ishchi eritmasini tayyorlash. Kumush nitrat aniq olingan naveskasi bo'yicha ulardan so'ralgan konsentrasiyali eritma tayyorlasa bo'ladigan moddalar qatoriga kirmaydi. Shuning uchun taxminan kerakli konsentrasiyadagi eritma tayyorlanadi, titri esa aniqlanadi. Tuzning kerakli miqdori (1l eritmaga 8,5 g AgNO₃) texnik tarozida 0,1 g gacha aniqlik bilan tortib olinadi va kerakli suv miqdori esa silindrda o'lchanadi. Eritma qorong'u joyda saqlanadi, chunki yorug'likda kumush nitrat parchalanadi.
Folgard metodi. Folgard metodi kumush rodanid hosil bo'lish reaksiyasiga asoslangan:
Ag⁺ + SCN^- = AgSCN↓

Kaliy rodanid KSCN yoki ammoniy rodanid NH₄SCN eritmalari ishchi eritmadir. Folgard metodi teskari titrlashga misoldir. Demak, bu metodda ikkinchi ishchi eritma – titrlangan kumush nitrat – AgNO₃ eritmasi bor. Shuning uchun Folgard metodini teng ravishda ham argentometriya, ham rodanometriya metodi deb atasa ham bo'ladi.

Folgard metodi bo'yicha xlorid, bromid va yodidlar quyidagicha aniqlanadi. Aniqlanayotgan eritmaga byuretkadan kumush nitratning aniq o'lchangan hajmda titrlangan eritmasi solinadi; bu miqdor CI^-(Br^- yoki J^-) ionlarining hammasini to'liq cho'ktirishga keragidan ortiq bo'lishi kerak.
Kumushning ortiqcha eritmasini kaliy yoki ammoniy rodanid eritmasi bilan titrlanadi. Bu holda temir- ammoniy achchiqtoshi (NH₄)Fe(SO₄)₂·12H₂O eritmasi indikator bo’lib xizmat qiladi. Hali eritmada kumush ionlari bor ekan, qo’shilayotgan rodanid ular bilan oq cho’kma AgSCN hosil qilib reaksiyaga kirishadi.

Fe³⁺ + 3SCN^- = Fe(SCN)₃

Hosil bo’ladigan Fe(SCN)₃ tuzi eritmani qizil rangga bo’yaydi Mor metodidan farqli ravishda Folgard metodida kislota titrlashga zarar bermaydigina emas, balki aniq natijalar olishga imkon beradi. Kislota temir tuzining gidroliziga yo’l qo’ymaydi va temir- ammoniy achchiqtosh eritmasining gidroliz bilan bog’liq sariq rangini yo’qotadi. Eritmadagi Ba²⁺, Pb²⁺, va Bi³⁺ tuzlari ham xalaqit qilmaydi.

Folgard metodi bo’yicha titrlashda quyidagi shartlarga rioya qilish kerak:

1. 
   kumush tuzi rodanid bilan titrlanishi kerak, teskarisi emas;
   
2. 
   aniqlash kislotali muhitda bajariladi;
   
3. 
   Aniqlash simob tuzlari va kuchli oksidlovchilar bo’lmagan vaqtda bajariladi.