O’quv-uslubiy majmua 5140300-Kimyo va ekologiya bakalavr ta’lim yo’nalishi talabalari uchun Tuzuvchi – kimyo fanlari nomzodi

Savol va topshiriqlar
1.Neytrallanish metodi bilan qanday moddalarning miqdorini aniqlash mumkin?
2.Bu metodda qanday moddalarning eritmalari ishchi eritmalar sifatida ishlatiladi?
3.Titrlash ko’satgichi deb nimaga aytiladi?

3. 
   NaOH ishchi eritmasining aniq konsentrasiyasini aniqlashda 10 ml 0,1 n li xlorid kislota eritmasini titrlashga 11,30 ml ishqor eritmasi ketgan. Ishchi eritmaning aniq normalligi nimaga teng? Uning titrichi? Xlorid kislota bo’yicha titrichi?
   

Mavzu: Cho’ktirish metodlari


Ma’ruza rejasi:

1. 
   Cho’ktirish metodlarining mohiyati
   
2. 
   Mor metodi
   
3. 
   Mor metodi bilan xloridlarni aniqlash
   
4. 
   Folgard metodi
   
5. 
   Folgard metodi bilan xloridlarni aniqlash
   

O’rganiladigan asosiy tayanch iboralar: Cho’ktirish metodlarining mohiyati, Mor metodi, Mor metodi bilan xloridlarni aniqlash, Folgard metodi, Folgard metodi bilan xloridlarni aniqlash.

Cho'ktirish metodlari shunday titrimetrik aniqlashlarni birlashtiradiki, ularda aniqlanayotgan modda bilan ishchi eritma bilan ishchi eritma o'rtasidagi reaksiya natijasida aniqlanayotgan ion to'liq cho'kadi. Cho'ktirishning hamma reaksiyalarini ham titrlashga qo'llab bo'lmaydi.

Cho'ktirish metodida qo'llaniladigan reaksiyalar quyidagi talablarni qanoatlantirishi kerak: 1) cho'kma amalda erimaydigan bo'lishi kerak: 2) cho'kma tez tushishi kerak: 3) titrlash natijasida ta'sir qiladigan qo'shimcha reaksiyalar ketmasligi kerak: 4) ekvivalent nuqta oson aniqlanishi kerak.
Tekshirilayotgan modda cho'kmaga to'liq tushganda ekvivalent nuqtaga erishiladi. Neytrallanish metodidagi kabi reaksiyaning oxiri indikator yordamida aniqlanadi, ammo bu metodda indikatorlar neytrallanish metodidagi indikatorlardan keskin farq qiladi.
Cho'ktiruvchining nomiga qarab cho'ktirish metodlari qator metodlarga bo'linadi. Titrimetriyada ishlatiladigan cho'ktiruvchi reaktivlardan, boshqalaridan ko'proq, kumush nitrat AgNO₃ eritmasidan foydalaniladi. Bu reaktivlarning ta'siriga asoslangan metodlar argentometriya metodlari deyiladi.
Kompleks hosil qilish metodlari, ya'ni kompleks ionlar hosil qilish reaksiyalariga asoslangan aniqlashlar cho'ktirish metodlariga juda yaqindir. Oxirgi yillarda ko'pchilik kationlar bilan kompleks hosil qiladigan organik reaktivlar keng yoyildi. Bu reaktivlar kompleks sonlar deyiladi. Ulardan eng muhimi ko'p sonli kationlarni aniqlash uchun ishlatiladigan trilon B ( etilendiamin-tetrasirka kislotaning ikki natriyli tuzi) dir.