O’quv-uslubiy majmua 5140300-Kimyo va ekologiya bakalavr ta’lim yo’nalishi talabalari uchun Tuzuvchi – kimyo fanlari nomzodi

Kompleksonometrik metod bilan aniqlash
Ammiakli bufer aralashmasini tayyorlash. 100 ml 20% li NH₄CI eritmasini 100 ml 20% li NH₄OH eritmasi bilan aralashtiriladi va aralashma distillangan suv bilan 1 litrgacha suyultiriladi.
Indikator tayyorlash. 0,5 g erioxrom qora T ni 10 ml ammiakli bufer aralashmada eritiladi va eritma hajmi etil spirt bilan 100 ml ga yetkaziladi. Eritma 10 sutkagacha yaroqli hisoblanadi.
Komplekson III (trilon B) ning 0,05 n li eritmasini tayyorlash. Trilon B boshlang’ich moddalarga qo’yiladigan talablarga javob beradi, shuning uchun uning katta bo’lmagan miqdorini aniq naveska bo’yicha tayyorlash mumkin.
Trilon B ning ekvivalent massasi ga teng. Eritma tayyorlash uchun naveska.


ga teng
bunda N- eritmaning normalligi; V_k- o’lchov kolbasining hajmi; E- trilon B ning ekvivalent massasi.
Eritmani har qanday aniq eritma tayyorlagandek tayyorlanadi. Agar trilon B eritmasini taxminan kerakli konsenrtasiyada tayyorlansa, eritmaning titri hajmiy usul bilan aniqlanadi. Boshlang’ich modda sifatida magniy sulfat MgSO₄·7H₂O ishlatish mumkin. Trilon B ning titri aniqlanmoqchi bo’linayotgan metall bo’yicha hisoblanadi.
Kalsiyni aniqlash. Kalsiy miqdorini uning tuzlaridan aniqlash kompleksonometrik aniqlashga misol bo’lishi mumkin. Analitik tarozida olingan kalsiy tuzlari CaCI₂·6H₂O naveskasi 100 ml li o’lchov kolbasiga to’liq solinadi, distillangan suvda eritiladi, belgisigacha yetkaziladi va aralashtiriladi. Tayyorlangan eritmadan pipetka bilan konussimon kolbaga 10 ml olinadi, distillangan suv bilan 70-80 ml hajmgacha suyultiriladi. 5 ml ammiakli bufer aralashma va tomchi indikator qo’shiladi. Hosil qilingan aralashma trilon B eritmasi bilan qizil vino rangidan ko’k rangga o’tguncha titrlanadi. Titrlash oxiriga yaqin trilon eritmasini ehtiyotlik bilan bir tomchidan qo’shish kerak. Titrlash oxirida qizil rangning izi butunlay yo’qolishi kerak. Eritma yashil tusli ko’k bo’lib qoladi.
Titrlangan eritmadagi kalsiy miqdori formula bilan hisoblanadi, P- titrlangan eritmadagi Ca miqdori; Q- CaCI₂·6H₂O tuzning naveskasi.