O’quv tоpshirig’i

Mintaqa iqtisodiyotini rivojlantirishda mintaqalarning qanday xususiyatlarini hisobga olish zarur.
Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida jamiyat qonunlarining o’zgarishi bevosita ijtimoiy fanlarning ilmiy o’rganish ob’ektida, predmeti va vazifalarida tub burilishlarga olib keladi. Jumladan, “Mintaqaviy iqtisodiyot” fanining ilmiy tadqiqot ob’ekti va predmetida jiddiy o’zgarishlar namoyon bo’lmoqda, uning ilmiy va amaliy ahamiyati oshib bormoqda.

Ayniqsa, O’zbekiston Respublikasining milliy iqtisodiyotini shakllantirish davrida mamlakat ishlab chiqarish kuchlarini hududiy va tarmoqlar tarkibini takomillashtirish talab etiladi. Shu jihatdan ishlab chiqarish kuchlarini hududiy tashkil qilishda, mintaqaviy xususiyatlari ularning tabiiy, iqtisodiy, demografik va ekologik tomonlarini o’rganish alohida ahamiyat kasb etadi. Jamiyat tomonidan vujudga kelgan «talab», har xil yiriklikdagi hududlarning o’ziga xos ichki xususiyatlarini o’rganish “Mintaqaviy iqtisodiyot” fanida yangi ilmiy yo’nalishni

«umumiylikdan — xususiylikka — majmualikka» tamoyili asosida rivojlantirishga olib kelmoqda. Davr talabi bilan “Mintaqaviy iqtisodiyot”ni o’rganish ob’ekti, ishlab chiqarish tizimlarining hududiy jihatlarini o’rganib qolmasdan, ijtimoiy (inson omili) tomonlaridan kelib chiqqan holda ijtimoiy — hududiy tizimlarni tadqiq qilishni ham qamrab olаdi. Iqtisodiyotni tarkibiy o`zgartirish sharoitida ishlab chiqarish kuchlarini hududiy tashkil qilish va tartibga solishda ijtimoiy masalalarni o’rganish muhim mavqega ega.

Mintaqaviy rivojlanish maqsadlariga muvofiq, mezonlar (rivojlanish xususiyatlari) va ushbu mezonlarni o'lchaydigan ko'rsatkichlar tizimi qurilmoqda. Qadriyatlar ierarxiyasi va rivojlanish uchun mamlakatlar va mintaqalar o'rtasidagi ba'zi farqlarga qaramay, xalqaro tashkilotlar ba'zi universal integral ko'rsatkichlar bo'yicha mamlakatlar va mintaqalarning rivojlanish darajasini baholash. Ana shunday ko‘rsatkichlardan biri BMT Taraqqiyot dasturi doirasida ishlab chiqilgan Inson taraqqiyoti indeksidir. Ushbu ko'rsatkich mamlakatlarni 0 dan 1 gacha o'sish tartibida belgilaydi.