O’quv-tanishuv amaliyoti

 

 

 

---

METALLARNI HAJMIY SHTAMPLASH   

Ma’lumki, shtamplashda zagotovkani maxsus asbob (shtamp 

o‘yig‘iga) quyib, bosim bilan ishlashda pastki palla 3 o‘yig‘idagi 

zagotovka ustki pallasi bilan zarblash oqibatida ular bo‘shlig‘i to‘lib 

pokovka olinadi. Shtamplar konstraksiyasiga ko‘ra ochiq va yopiq, bir 

o‘yiqli va ko‘p o‘yiqli bo‘ladi. Bir o‘yiqlilardan oddiy shaklli pokovkalar, 

ko‘p o‘yiqlilardan murakkab shaklli pokovkalar olishda foydalaniladi. 

Metallarni shtamplashda shtamplash bolg‘alari, krivoshipli bolg‘alash 

presslari, friksion presslar, gorizontal bolg‘alash mashinalari va boshqa 

xil mashinalardan foydalaniladi.  

Amalda olinadigan pokovkaning materiali, shakli, o‘lchami, 

seriyasi, aniqligi va boshqa ko‘rsatkichlariga qaraladi.  

Ba’zan yuqoridagi mashinalardan birgalikda foydalanish ancha iqtisodiy 

tejam beradi. Masalan, avtomobil dvigatelning tirsakli valini 

tayyorlashda zagotovka avvalo bolg‘ada shtamplanib, keyin uning 

flanesi gorizontal bolg‘alash mashinasida shtamplanadi.  

Shtamplash erkin bolg‘alash usuliga nisbatan ish unumining yuqoriligi, 

pokovka shakli, o‘lchamlarining aniqligi, yuzasining tekisligi, murakkab 

shaklli pokovkalarni minimal qoldirmali olinishi kabi afzalliklarga ega. 

Zagotovkalarni erkin bolg‘alash o‘rniga shtamplashga o‘tish sifatli, 

arzon pokovkalarni ko‘plab ishlab chiqarishni ta’minlash bilan 

chiqindini kamaytirib, og‘ir ishlarni yengillashtiradi. Lekin bu usul ayrim 

kamchiliklardan ham holi emas. Jumladan, pokovka massasining 

cheklanishi (200–300 kg gacha), shtamp narxining qimmatligi, pitraning 

qirqib tashlanishi va boshqalar.