O’quv-tanishuv amaliyoti

 

Pokovka zagotovkaning massasini aniqlash 

Zagotovkaning massasini aniqlash uchun pokovkaning hajmi uning 

nominal o‘lchamlari asosida hisoblab chiqiladi va topilgan hajmga 

bolg‘alash vaqtida chiqadigan chiqindilar hajmi (quymaning pribil va 

tag qismi chiqindilari, kesindi qismi, teshiklar o‘rni chiqindilari va 

boshqalar) qo‘shiladi. Chiqindilarning taxminiy miqdori maxsus 

jadvallardan olinadi (bu jadvallarda chiqindi miqdori pokovkaning 

og‘irligiga nisbatan % hisobida beriladi). Keyin ular zagotovka 

solishtirma og‘irligiga ko‘paytiriladi. Zagotovka massasini tubandagi 

formula bo‘yicha ifodalash mumkin:  

Gzm = Gpk + Gpr + Gtk + Gkuy + Gks  

---

Bu yerda: Gpk – pokovka massasi, kg; Gpr – quymaning pribil 

qismidagi chiqindi massasi, kg; Gtk – quymani tag qismidagi chiqindi, 

kg; Gkuy – kuyindi, kg; Gks – kesindilar, kg. Odatda, Gpk ning qiymati 

quyma massasining 20% icha; Gtk – 5% atrofida, Gkuy – 2-3%; Gks – 

texnologik jarayoniga, pokovka murakkabligiga ko‘ra 10-25% 

belgilanadi.