O„quv qo„llanmada suv xo„jaligi boshqaruvini yanada takomillashtirish

Gidromodul rayonlarining shkalasi 
(S.Rijov va N.Bespalov ma‟lumotlari 
bo„yicha) 
Gidro-
modul
 
rayoni 
Tuproqning aeratsiya zonasidagi mexanik tarkibi, tuzilishi va 
joylanishi bo„yicha tavsifi 
Sizot suvlar 
chuqur-ligi,m 
I 
Qum–shag„al yotqiziqlardagi qalin qumli hamda uncha qalin 
bo„lmagan qumoq va soz tuproqlar 
3-4 
II 
Qum–shag„al yotqiziqlardagi o„rtacha qalin qumoq va soz hamda 
qalin qumoq tuproqlar 
3-4 
III 
Qalin qumoq va soz tuproqlar 
3-4 
IV 
Qumli va qumloq tuproqlar 
2-3 
V 
O„rtacha va engil qumoq, bir jinsli yoki og„ir qumoq tuproqlar 
2-3 
VI 
Og„ir qumoq va soz, bir jinsli, zich joylashgan yoki mexanik tarkibi 
turlicha tuproqlar 
2-3 
VII 
Qumli va qumloq tuproqlar 
1-2 
VIII 
O„rtacha va engil qumoq, bir jinsli yoki og„ir qumoq tuproqlar 
1-2 
IX 
Og„ir qumoq va soz, bir jinsli, zich joylashgan yoki mexanik tarkibi 
turlicha tuproqlar 
1-2 
Ko„p yillik tajribalar asosida g„o„zani sug„orishning takomillashtirilgan 
tartibi yaratilgan va joriy etilgan (5.4.2-jadval).
Ostki shag„al qatlami uncha qalin bo„lmagan tuproq sharoitlarida ( I va II 
gidromodul 
 
rayonlari) sug„orishlar soni va mavsumiy sug„orish me‟yori taxminan 

---

88 
15 % ga oshiriladi, sug„orish me‟yorlari esa kamaytiriladi. Bu tuproqning kichik 
nam sig„imiga bog„liq. Oshirilgan mavsumiy sug„orish me‟yorlari esa tuproqdagi 
namning transpiratsiyasiga va bug„lanishiga ko„p suv sarflanishi tufaylidir. 
5.4.2-jadval 
G„o„zani sug„orish sxemasi va mavsumiy sug„orish me‟yori 
Tuproq –iqlim vohalari 
Gidromodul 
rayonlari 
Sug„orish me‟yori, 
m
3
/ga 
Sug„orish sxemasi 
Quyiamudaryo vohasi 
(cho„l zonasi tuproqlari) 
Mirzacho„l vohasi 
(azaldan sug„orib kelingan 
zonaning bo„z-o„tloq 
tuproqlari) 
Surxondaryo vohasi 
(SHerobod cho„lining 
taqirli, taqirli-o„tloq 
tuproqlari) 
Farg„ona vohasi (och tusli 
bo„z, bo„z-o„tloq 
tuproqlar) 
V 
VI 
VIII 
IX 
V 
VI 
VIII 
IX 
II 
III 
VI 
IX 
II 
III 
V 
VI 
VIII 
IX 
5000 
5600 
3000 
4000 
4500 
5500 
2500 
3500 
8000 
7500 
7000 
5000 
7000 
6600 
5000 
6000 
3000 
4000 
1 -4 - 0 
2 - 4 - 0 
1 - 2 - 0 
1 - 3 - 0 
1 – 4 - 0 
2 – 4 - 0 
0 – 2 - 0 
1 – 2 - 0 
3 – 5 - 1 
2 – 5 - 1 
2 – 4 - 1 
1 – 4 - 1 
3 – 4 - 1 
2 – 4 – 1 
1 – 4 – 1 
2 – 4 – 1 
1 – 2 – 0 
1 - 3 – 0 
SHo„rlanishga moyil tuproqlarda namlikning pastki chegarasi CHDNS 
(cheklangan dala nam sig„imi) ga nisbatan 75-80% darajada qabul qilinadi va 
mavsumiy sug„orish me‟yori sho„rlanmagan erdagiga nisbatan 20-30% ga 
ko„paytiriladi.