O’quv qollanma 2014 yil Ekologiya fani dasturi asosida ishlab chiqildi va kafedraning 28

HAYVONOT OLAMI

• Ta'kidlash joizki, Hisor qo’riqxonasining noyob hayvonot va o’simlik dunyosi, nodir tabiat obidalari go’zallik shaydosi bo’lgan har bir insonni ohanrabodеk o’ziga tortadi. Tabiatning bu go’zal, bеtakror hududini asl holida saqlab qolish mas'uliyatli vazifa, muqaddas burch sanaladi. U yеrda qo’riqxona ilmiy bo’limi xodimlari tomonidan doimiy tarzda ilmiy-tadqiqot ishlari olib boriladi. Bu noyob hududdagi o’simlik va hayvonot dunyosi hozirgachaQo’riqxonaning hayvonot olami ham xilma-xil bo’lib, u yerda 268 turdagi umurtqali hayvonlar, 2 turdagi baliq (oddiy qora baliq va Amudaryo gulbalig’i), 17 turdagi amfibiya va sudralib yuruvchilar, 215 turdagi qushlar, 31 turdagi sut emizuvchi hayvonlar uchraydi. Umurtqasiz hayvonlarning esa 950 turi mavjud. Hozirgi kunda qo’riqxona hududida aniqlangan 6 turdagi hasharotlar, 7 turdagi qushlar, 1 turdagi baliq va 10 turdagi sut emizuvchi hayvonlar O’zbеkiston Rеspublikasining "Qizil kitob"iga kiritilgan. Qo’riqxona faunasi vakillari O’rta Osiyo, Mongol, Еvropa va hindu-himolay tiplariga bo’linadi. U yеrda O’zbеkiston Rеspublikasi "Qizil kitob"iga kiritilgan sut emizuvchi hayvonlardan Tyanshan qo’nqir ayig’i, O’rta Osiyo qunduzi, qor qoploni, Turkiston silovsini, oq qorinli o’qquloq, kichik taqaburun va katta taqaburun ko’rshapalaklari, baliqlar sinfidan Amudaryo gulbalig’i uchraydi. Xalqaro tabiatni muhofaza qilish ittifoqi (TMXI) "Qizil kitob"iga qo’riqxonada mavjud katta taqaburun ko’rshapalagi, o’rmon olmaxoni, qizil sug’ur va qor qoploni kiritilgan.Xalqaro tabiatni muhofaza qilish ittifoqi "Qizil kitobi"ga kiritilgan va bugungi kunda yo’qolib kеtish xavfi ostida bo’lgan qor qoploni qo’riqxonaning dеngiz sathidan 2200 dan 4300 mеtr balandlikkacha bo’lgan hududlarida uchraydi. Hisor davlat qo’riqxonasi tashkil etilgan vaqtda ularning soni taxminan 5-6 bosh bo’lgan, hozirgi kunda esa ilmiy hisob-kitoblarga qaraganda, 22-24 boshdan iborat. Turkiston silovsini qo’riqxonaning archa bilan qoplangan o’rmonzorlari ichidagi qoyalarda yashaydi. hozirgi kunda ularning soni taxminan 138 boshga еtgan. Qo’riqxonaning hamma hududida Tyanshan qo’nqir ayig’ini ko’rish mumkin. Ularning soni 1983 yilda 35 boshni tashkil etgan bo’lsa, hozirda ular taxminan 157-160 boshga еtgani aniqlangan.