O`quv materiallari

1-rasm.Moliyaviy risklar asosiy turlari 

 

Korxona  moliyaviy  barqarorligi  pasayish  riski  (moliyaviy  rivojlanish 

muvozanati  buzilish  riski).  Bu  risk  kapital  tarkibi  mukammal  emasligi 

(foydalaniladigan qarz mablagʻlari ulushi haddan tashqari oshib ketishi), pul oqimlari 

kirimi  va  chiqib  ketishining  miqdor  jihatdan  oʻzaro  balanslashmaganligi  natijasida 

yuzaga  keladi. Bu  riskning tabiati va  yuzaga  kelish  shakllari  moliyaviy  leverij  amal 

qilish  mexanizmida  koʻrib  chiqiladi.  Moliyaviy  risklar  tarkibida  xavflilik  darajasi 

(korxona bankrotligini tezlashtirishi) boʻyicha bu risk turi yetakchi rol oʻynaydi. 

Korxona toʻlovga layoqatsizlik riski (yoki balanslashmagan likvidlik prinsipi. 

Bu  risk  korxonada  pul  oqimlari  sinxronligi  buzilishi  natijasida  aylanma  aktivlar 

likvidlilik darajasi pasayishi oqibatida yuzaga keladi. Oʻz moliyaviy oqibati boʻyicha 

bu risk turi eng xavfli risklar qatoriga kiradi. 

Investitsion  risk.  U  korxonaning  investitsion  faoliyatni  amalga  oshirishi 

jarayonida moliyaviy yoʻqotishlar paydo boʻlishi mumkinligini izohlaydi. Bu faoliyat 

turi  bilan  mos  ravishda  investitsion  risklar  real  investitsiyalash  risklariga  va 

moliyaviy investitsiyalash risklariga ajratiladi. Barcha koʻrib chiqilayotgan moliyaviy 

risklar turlari investitsion faoliyatni amalga oshirish bilan bogʻliq boʻlib “murakkab 

risklar”  deb  nomlanuvchi  oʻz  navbatida  kichik  turlarga  ajraluvchi  risklar  qatoriga 

kiradi.  Misol  uchun, real  investitsiyalash  risklari  tarkibiga  investitsion  loyihalarning 

oʻz  vaqtida  tayyor  boʻlmasligi  riski,  loyiha-konstruktorlik  ishlarining  oʻz  vaqtida 

tugallanmasligi  riski,  qurilish-montaj  ishlarining  oʻz  vaqtida  tugallanmasligi  riski, 

investitsion  loyiha  boʻyicha  moliyalashtirishning  oʻz  vaqtida  ochilmasligi  riski, 

loyiha  samaradorligi  pasayishi  bilan  bogʻliq  loyiha  investitsion  jalb  qiluvchanligi 

yoʻqolishi  riski  va  shu  kabilar  kiritilishi  mumkin.  Investitsion  risklar  tarkibiga 

kiruvchi  barcha  moliyaviy  risklar  kichik  turlari  korxona  kapitali  boʻyicha  mumkin 

Moliyaviy 

barqarorlik pasayish 

riski 

Toʻlovga 

layoqatsizlik riski 

Investitsion risk 

Inflyatsion risk 

Foiz riski 

Valyuta riski 

Depozit riski 

Kredit riski 

Soliq riski 

Innovatsion moliyaviy 

risk 

Kriminogen risk 

Risklarning boshqa 

turlari