O`quv materiallari

Moliyaviy rejalashtirishning uslubiy asoslari va tamoyillari

Korxonalarda korporativ moliyaviy rejalashtirishni tashkil etishda asosiy e’tiborli jihatlardan biri, uning uslubiy asoslari va tamoyillarini to’g’ri o’rganish hisoblanadi. Ishimizning ushbu paragrifi doirasida moliyaviy rejalashtirishning asosiy xususiyatlarini tadqiq etamiz.
Iqtisodchi olimlar F.Li Cheng va D.I. Finnertilarning fikricha, korporativ moliyaviy rejalashtirish dividend, moliya va investitsiya siyosatini taxlil qilish, pirovard natijalarini bashorat qilish, ularni korporatsiyalar iqtisodiy muhitiga ta’sirining oqibatlari va loyihalarni tanlashda yuzaga kelishi mumkin bo’lgan risklarni boshqarish bo’yicha qarorlarni qabul qilish jarayonlari tushuniladi¹⁵.
Rus iqtisodchi olimi I.Ya.Lukasevichning fikricha korporativ moliyaviy rejalashtirish jarayoni quyidagi mexanizm orqali amalga oshiriladi (1-rasm).

1-rasm. Korporatsiyalarda moliyaviy rejalashtirish jarayoni

Rejalashtirish uslubiyoti, bu – iqtisodiyotni boshqarishning turli bo’g’inlarida, jumladan, korxonalarni boshqarishda rejalarni ishlab chiqish usullari majmuasidir. Bozor munosabatlari sharoitida korxonalar o’z faoliyatini rejalashtirishni mustaqil ravishda amalga oshiradi. Biroq bu rejalashtirishning tekshirib ko’rilgan va foydali usullaridan voz kechishni anglatmaydi. Bugungi sharoitlarda ham korxonalar faoliyatini rejalashtirish texnik-iqtisodiy hisob-kitoblar, progressiv norma va normativlar, iqtisodiy tahlil, muqobil variantlarni tanlashga asoslanadi.

Rejalashtirishning eng ko’p tarqalgan usullari qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin: iqtsiodiy taxlil, balansli xisob kitoblar va pul oqimlari usuli, normativ, ko’p variantlilik, iqtisodiy matematik modellashtirish usuli va boshqalar (2-rasm).




¹⁵Бочаров В., Леонтьев В. Корпоративные финансы. – СПБ.: Питер, 2004. – 592 с.