O’quv materiallari mavzu: hayvolar morfologiya fanini mazmuni, mohiyati va vazifalari

Taloq – lien parenximatoz organ bo’lib, u qorin bo’shlig’ida oshqozonning chap tomonida joylashadi. Bu organda homila tug’ilguncha qizil va oq qon hujayralari ishlanib chiqadi. Qarigan eritrositlar doim nobud bo’lib taloqda shimiladi, ular qoldig’idan jigarda o’t pigmenti sintez qilinadi. Taloq organizmda juda katta rol o’ynaydi, ya’ni u organizmning biologik filtridir. Taloq qon deposi ham hisoblanadi. Uning rangi har xil hayvonlarda turlicha (ko’kimtir, qizg’ish, qoramtir-qizg’ish, konsistensiyasi yumshoq, shakli bir tuyoqlilarda uzun o’roqsimon, qoramollarda uzun, cheti tekis, qorako’l quylarda uchburchak, echkilarda yumaloq, to’rtburchaksimon, cho’chqalarda uzun va tor) bo’lib, bu narsa uning qon bilan to’lishiga bog’liq. Taloqning sirti seroz parda bilan qoplangan bo’lib, u qo’shni organlarga o’tib, maxsus paylar: oshqozon osti payi - lig. Gastrolienale, taloqni ko’tarib turuvchi pay - lig. suspensorium lienalis, taloqning buyrak payi - lig. renolinale va taloqning diafragma payi - lig. Phrenicalienale ni hosil qiladi.
Taloq kasulasidan ichki tomonga bir qancha trabikulalar o’tib, to’r hosil qiladi. Uning ichida taloq eti (pulpasi) joylashadi. U mayda qon tomirlaridan va qonning shaklli elementlaridan tuzilgan bo’ladi. Taloq, asosan oxirgi II-III qovurg’alar va I bel umurtqalari ro’parasida joylashadi. Uning uzunligi qoramollarda 40-50 sm, cho’chqalarda 45 sm gacha, otlarda 30-35 sm bo’ladi. Taloq yuqori qismi asosi - caput lienalis, toraygan joyi, pastki qismi - cauda lienalis va qon tomirlar kiradigan joyi qopqa deyiladi.
Qizil ilik hamma suyakda bo’lib, qonning shaklli elementi – eritrositlar ishlab chiqarishda juda katta rol o’ynaydi. Ba’zi suyaklarda sariq ilik bo’ladi, lekin ular keyinchalik qizil ilikka aylanadi. Ilik suyak pardasining hosilasi hisoblanadi.
11.Amaliy mashg`ulot
MAVZU: NERV SISTEMASI (M.N.S.) BOSH VA ORQA MIYA NERVLARI
Darsning maqsadi: har xil (sigir, ot, qo’y, echki, chuchqa va itni) orqa miyasini uning pardalari va bo’shliqlarini, topografiyasi va qismlari bilan tanishtirish.