O’quv darslik

Laktitrop gormon bo’lishiga ta’sir etuvchi moddalarning ta;sir lokolizatsiyasi. 
(+) – stimullovchi ta’sir; (-) – susaytiruvchi tasir; D – dofamin retseptori 
Bromkriptin 
levodopa 
Laktotrop 
garmon 
Antipsixotik moddalar 
 (fenotiazin, 
buterofinon) 
Metoklopamid
 
 
dofaminomimetiklar 
 
 
dofaminoblokatorlar 
Sut bezi 
gipotalamus 
(prolaktin) 
Dofamin 
(prolaktostatin) 

---

- 562 -
1
Grekcha hemera-kun, alaos-ko‘r, qorong‘i, ops-nigoh, ko‘z, shapko‘rlik, 
qorong‘ida ko‘rishni buzulishi. 
D e z a m i n o o k s i t o s i n (sandopart, demoksitotsin) oksitotsinni sintetik 
hosilasidir. Oksitotsindan farq qilib, fermentlar ta'siriga chidamli va ta'siri 
davomlidir. Transbukal (lunjda tutish) yo‘l bilan qo‘llaniladi.
Vazopressin (antidiuretik gormon )o‘ziga xos V-retseptorlar bilan 
bog‘lanadi.U asosan ikkita podtipga bo‘linadi: V
1
va V
2 
(3-jadval). V
2
-
retseptorlar adenilatsiklaza, V
1
-retseptorlar – fosfatidilinozitol sikli 
(inozitoltrifosfat va diatsilglitserol ikkilamchi vositachilardir) bilan alaqadorlar. 
Vazopressin ikkita asosiy xossaga egadir: 1)nefronning distal qismida suvni 
qayti so‘rilishini (reabsorbsiyasini) boshqaradi; 2) silliq mushaklarga 
rag‘batlantiruvchi ta'sir ko‘rsatadi. 

 
3-jadval
.Vazopressin ta'sirini yo‘nalishi. 
Vazopressin 
Retseptorlarn
ing podtiplari 
Ta'sir doirasi 
Ta'sir mexanizmi 
Efekt 
V
2 
Buyraklar 
(nefronni 
distal 
qismi) 
Suvni 
reabsorbsiyasini 
kuchayishi 
Antidiuretik ta'sir 
V
2 
Qon 
ivish 
sistemasi 
Qonda VIII
 
omilini
miqdorini ortishi 
Gemostatik ta'sir 
V
1 
Trombotsitlar 
Trombotsitlar 
agregatsiyasi 
va 
degranulyasiyasini 
kuchayishi 
Tromb 
xosil 
bo‘lishini 
kuchayishi 
V
1a 
Arteriya 
tomirlari 
Tomirlar 
silliq 
mushaklari tonusini 
ortishi 
Vazopressor ta'sir 
V
1b 
Gipofizning 
oldingi bo‘lagi 
Kortikotropin 
ajralishini
kuchayishi 
Gidrokortizon 
ajralishini ortishi 

---

- 563 -
Vazopressinning asosiy ta'siri – bu suv almashinuviga ta'siridir. Distal 
naychalar va yig‘uvchi kanalchalar o‘tkazuvchanligini oshirib (V
2-
retseptorlar 
bilan o‘zaro ta'siri tufayli) vazopressin suvni reabsorbsiyasiga imkoniyat 
yaratadi 
va 
shuning 
natijasida 
peshob 
xajmini 
kamaytiradi 
(yoki 
meyyorlashtiradi).