O’quv darslik

Noxush ta’siri
: dixlotiazidlarnikiga o‘xshash. Furosemid qo‘llanilganda 
kaliy tuzlari ko‘p bo‘lgan parxez bo‘lishi kerak.
DIAKARB 
– karboangidraza fermentini tanlab susaytiradi. Natijada 
karbonat kislotasining hosil bo‘lishi va bikarbonat va natriy ionlarning naychalar 
shilliq qavatidan so‘rilishi kamayadi. Hamda ularning miqdori peshobda ortadi. 
Bu o‘z navbatida peshob tarkibida suvni ko‘p ajralishiga olib keladi. Peshob pH 
ortadi, kaliyni ajralishi ham ortadi. Lekin xlor ionlarining ajralishi o‘zgarmaydi. 
qonning ishqoriy rezervi kamayadi va atsidoz rivojlanishi mumkin, bunda 
preparatning samaradoriligi kamayadi. Diakarb ta’sirida boshqa a’zolardagi
karboangidraza fermenti faolligi susayadi. Jumladan, ko‘zda shu tufayli 
suyuqlik kamayadi. Orqa miya suyuqligi, oshqozon shirasi va boshqalar… 
Diakarb MITdan yaxshi so‘riladi. Ta’siri 1-3 soatdan so‘ng boshlanib, 10 
soatgacha davom etadi. Lekin peshob ajralishi faolligi furosemid va
benzotiadizinlarnikidan past.
Noxush ta’siri:
uyqusirash, paresteziyalar, gipokaliemiya. Hozirda 
peshob xaydovchi vosita sifatida kam qo‘llaniladi, lekin glaukoma, tutqanoq 
xastaliklarida qo‘llaniladi.
ETAKRIN KISLOTASI 
– faolliligi bo‘yicha furosemiddan kuchsiz bo‘lsa 
ham, ancha kuchli diuretik.
Ta’sir mexanizmi:
furosemidnikiga o‘xshash, ya’ni bikarbonatlar 
ajralishini kuchaytirmaydi, qonning elektrolitlar tarkibini o‘zgartirmaydi. 

---

- 522 -
Preparat asosan proksimal naychalarda, natriy ionlarini, nefronning ko‘tariluvchi 
genli sirtmog‘i qismining semiz bo‘g‘imini butun yuzasi bo‘yicha, xlor ionlarini 
reabsorbsiyasini kamaytiradi. Kuchsiz bo‘lsa ham kaliy ionlarining ajralishini 
oshiradi. Organizmning kislota-ishqor muvozanati buzilgan xolda ham, diuretik 
xossasi yaxshi saqlanadi. Tomirga kiritilganda ta’siri 15 minutdan so‘ng 
boshlanib, 3-4 soat davom etadi. Ichilganda ta’siri 1-1,5 soatdan keyin 
boshlanib, 8 soatgacha davom etadi. Etakrin kislotasi qon bosimini o‘rtacha 
tushiradi. Bemorlar uni furosemidga nisbatan yomonroq qabul qiladi (ayniqsa, 
surunkali buyrak etishmovchiligida).
Noxush ta’siri:
gipokaliemiya, gipoxlorimiya, alkaloz, bosh aylanishi, 
quvvatsizlik, dispepsiya, (karlik-eshitishni keskin susayishi). Anuriya va 
homiladorlikda qo‘llanilmaydi.