Oqsillarning umumiy tavsifi va biologik ahamiyati. Oqsillarning xossalari. Oqsillarni ajratib olish va tozalash

v) Monoaminodikarbon kislotalar.

Asporagin kislota (amino yantar kislota). Bu 1868 yilda oʻsimlik oqsillaridan ajratib olin­gan. Hayvon oqsili tarkibida oz. Organizmda sintezlanishi mumkin. Amid kislota holatida ham uchraydi.

HOOC-CH₂-CH-COOH

│

NH₂

Glyutamin kislota (α-amino glyutar kislota) Bu 1866 yilda oʻsimlik va hayvon oqsili gidrolizati­dan ajratib olingan. Amid kislota holatida ham koʻp tarqalgan. Organizmda sintezlanadi. Monoaminodi­karbon kislotalar modda almashinuv jarayonlarida faol ishtirok etadi.

HOOC-CH₂-CH₂-CH-COOH

│

NH₂

g) Diaminomonokarbon kislotalar

Lizin (α, ε-diaminokapron kislota) Bu 1889 yilda sut oqsili Kazein gidrolizatidan olingan. Hayvon organizmida sintezlanmaydi, Shuning uchun oziqa bilan oʻzlashtirilishi Shart, boʻlmasa oqsillar biosinteziga ta’sir koʻrsatadi. Lizinsiz oqsillar ham uchraydi. CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-CH-COOH

│ │

NH₂ NH₂

Oksilizin (α, ε, -diamino τ -oksi kapron kislota) Bu 1938 yilda jelatina gidrolizatidan ajratib olingan. Barcha oqsillar tarkibida uchraydi, lekin miqdor jihatdan oz. Organizmda sintezlanmaydi.

CH₂-CH-CH₂-CH₂-CH-COOH

│ │ │

NH₂ OH NH₂

Ornitin (α,τ-diaminovalerian kislota) Bu arginin aminokislotasining gidrolizlanish mahsulotidir. U organizmda benzoy kislotasiga birikib, uni zararsiz kislotaga (orniturovaya kislota) aylantiradi. CH₂-CH₂-CH₂-CH-COOH

│ │

NH₂ NH₂