Oqsil sintezida qatnashadigan fermentlarning tasnifi Reja: Oqsil haqida qisqacha malumot

Oqsilga boy mahsulotlar

. Katalitik vazifasi – shu vaqtgacha kashf etilgan barcha biologik katalizatorlar – fermentlar oqsillardir. Bir hujayrada ularning soni 2000 dan ortiq. Bunday vazifa faqat oqsillar uchungina xosdir.

2. Oqsil gormonlar – bir qator ichki sekretsiya bezlarining mahsulotlari peptid va oqsil tabiatiga ega. Masalan insulin, o`sish gormoni va boshqalar.Ular hujayra ichida va butun organizmda moddalar almashinuvini boshqarib turadi. 3. Retseptorlik vazifasi – hujayra yuzasida va ichida har xil regulyatorlar (gormonlar, mediatorlar, siklik nukleotidlar) ning tanlab o`tkazishi. 4. Tashish vazifasi – to`qimalar orasida va hujayra membranasi orqali moddalarning bog`lanishi hamda tasxilishi. Qonda kislorodni tashish tamomila oqsil – gemoglobin tomonidan bajariladi. proteinlar qonda lipidlar, ba’zi gormonlar, vitaminlar, metall ionlari bilan kompleks hosil qilib, ularni tegishli to`qimalarga etkazadilar. 5. Struktura vazifasi – turli xil membranalarning tuzilishida ishtirok etadi. Masalan mitoxondriyaning, plazmatik membrananing struktura oqsillari. Lekin bunda oqsillar hujayra skeleti, xromosomalar, membrana, ribosomalar, retseptorlar tarkibida boshqa moddalar bilan birgalikda qatnashadi.

 Bunday zanjirning tuzilishini um umiy holda ushbu sxema bilan ifodalash mumkin:

•  Bunday zanjirning tuzilishini um umiy holda ushbu sxema bilan ifodalash mumkin:
• bunda R’, R", R"’, R"" — aminokislotalarning yon radikallari, vertikal chiziqlar bilan alohida aminokislota qoldiqlari ajratib ko'rsatilgan.
• Rus biokimyogar olimi A. Ya. Danilevskiy o‘zining tajribalari asosida 1888- yilda oqsil molekulasida aminokislotalar qoldiqlari orasida peptid bog‘lanishlar borligi haqida gipotezani birinchi bo‘lib ilgari surdi. Keyinchalik XX asrning boshlarida nemis olimi E. Fisher peptid boglanish mavjudligini tajribada tasdiqladi. U 19 ta aminokislota qoldig'idan tarkib topgan polipeptidni sintez qilishga muvaffaq bo‘ldi.
• Alohida oqsillar molekulalari tarkibiga kiradigan aminokislotalar qoldiqlarining soni turli-tuman bo‘lishi mumkin: ular insulinda— 51 ta, mioglobinda — 140 ta atrofida. Oqsillarning molekular massasi shuning uchun ham juda keng chegarada — 2 0 0 0 0 dan bir necha milliongacha o‘zgarib turadi. Molekular massasini aniqlash va element analiz qilish asosida oqsil — qon gemoglobini molekulasining empirik formulasi (C738H ll66O208S2Fe) 4 aniqlangan.