O’qituvchi: Yusupov F. S

O’qituvchi: Yusupov F.S.

Fan nomi “Temiryo`l bekat va tugunlari”
Samarqand temir yo’l texnikumi
Mavzu “Strelkali o`tkazgichlarning o`zaro joylashuvi”

Reja:

• Srelkali o`tkazgichlarning turlari.
• Strelkali o`tkazgichlarning qo`llanilishi
• Ayrilar xaqda malumot

Harakatlanuvchi tarkibni bir yo‘ldan boshqasiga o‘tkazish uchun yo‘llarni bog‘lovchi va kesishtiruvchi qurilmalar qo‘llanadi va ular yo‘l ustki tuzilmalarining tarkibiy qismi hisoblanadi. Yo‘llar o‘zaro strelkali o‘tkazgichlar yordamida ulanadi. Yo‘llarning o‘zaro kesishuvi esa o‘tkazgichsiz to‘mtoq kesishmalar yordamida bajariladi.
Vazifasi va ulash sharoitlariga qarab stelkali o‘tkazgichlar yakka yo‘nalishli, ikkilangan va chorrahasimon turlarga bo‘linadi. Yakka yo‘nalishli o‘tkazgichlar oddiy, simmetrik va nosimmetrik turlarga ajraladi.
Oddiy strelkali o‘tkazgich (2.1-rasm) ikki yo‘lni o‘zaro ulash uchun xizmat qiladi. U o‘ng yoki chap tomonli bo‘lib, yon yo‘lni to‘g‘ri yo‘lning u yoki bu tomonidan ulashda temir yo‘llarda eng ko‘p qo‘llaniladi.
Strelkali o‘tkazgich tarkibiga strelka, krestovina va kontrrelslar, ularni o‘zaro bog‘lovchi qismlar, hamda o‘tkazgich shpallari to‘plami kiradi. 2.1-rasmda oddiy strelkali o‘tkazgichning chizmasi va asosiy qismlari tasvirlangan.
Strelka qismi ikki rama relslari, ikki ayrilar va o‘tkazish mexanizmidan iborat bo‘lib, harakatlanuvchi tarkib g‘ildiraklarini to‘g‘ri yoki yon yo‘l bo‘ylab yo‘naltirishga imkon beradi. Ayrilar strelkali o‘tkazgichning harakatlanuvchi qismi bo‘lib, uning maxsus prokat shakli va uzun uchli qilib charxlanishi rama relslariga zich jipslashishini ta’minlaydi. Ayrilar o‘zaro ko‘ndalang strelka tortgichi bilan birlashtirilib, uning yordamida bir ayri rama relsiga zichlab taqalsa, ikkinchisi rama relsidan g‘ildirak gardishi o‘rkachining erkin o‘tishi uchun etarli masofaga qochiriladi.