O‘qituvchi

-chi -soz -bon -dosh -paz -don -kor

gulchi soatsoz bog‘bon sinfdosh oshpaz qalamdon bunyodkor

Tarbiya, suv, bog‘, sir, darvoza, gul, soat, havas, osh, mu- sobaqa, temir.

2. 
   mashq. Matnlarni o‘qing. Sodda yasama so‘zlarni aniqlab, qo‘- shimchalarning qo‘shilish tartibini tushuntiring.
   

1. 
   Hammasi ham mayli-ya, Ravshanning kasalxonaga tushib, musobaqaga qatnasha olmay qolgani yomon bo‘ldi-da! Barcha sinfdoshlaridan ajralib qoladigan bo‘ldi. Endi keyingi yil u musobaqaga kimlar bilan boradi-yu, qachon boshqalarga yetib oladi? Hali bir yil bor-a!
   
2. 
   Shifokor Doniyorning tomog‘ini katta ochib ko‘rdi-da, dedi:
   

— O‘g‘lim, muzqaymoqni ko‘p yeb qo‘yibsan-ku! Doniyor

oyisiga qaradi-yu, qizarib ketdi. Axir u oyisiga aytmay, muzlat- kichdan muzqaymoq olib yegan edi-da!

3. 
   mashq. Gaplarni o‘qing. Yasama so‘zlarni aniqlab, qo‘shimcha- larning qo‘shilish tartibini tushuntiring.
   

N a m u n a: kun + lar + im + da

3. 
   Bolalik kunlarimda, uyqusiz tunlarimda ... 2. Kitob—bi- lim manbayi. 3. Men serquyosh O‘zbekiston farzandiman. 4. Dur- 10
   

dona ruchka va chizg‘ichini qalamdoniga soldi. 5. Maqtanchoq bolani hech kim yoqtirmaydi. 6. Shahrimizdagi yangi bunyod etilgan oromgohni borib ko‘rdik.

4. 
   mashq. Matnnio‘qing. Sodda, qo‘shma, juftso‘zlarnianiqlab, guruhlargabo‘libyozing.
   

Ma’naviy hayotimizni yuksaltirish haqida gapirganda ma- hallaning roli va ta’siri xususida to‘xtalish albatta o‘rinlidir. Ma’- lumki, azaldan o‘zbek mahallalari chinakam milliy qadriyatlar maskani bo‘lib kelgan. O‘zaro mehr-oqibat, ahillik va totuvlik, to‘y-tomosha, hashar va ma’rakalarni ko‘pchilik bilan bamas- lahat o‘tkazish, yaxshi kunda ham, yomon kunda ham birga bo‘lish kabi xalqimizga xos urf-odat va an’analar, avvalambor, mahalla muhitida shakllangan va rivojlangan. Xalqimizga xos o‘zini o‘zi boshqarish tizimining bu noyob usuli qadim-qadimdan odamlarning nafaqat tilida, balki dilida, butun hayotida joy egallagani bejiz emas. Biz „Mahalla — ham ota, ham ona“ degan hikmatli naqlni ana shu hayotiy haqiqatning ifodasi sifatida qabul qilamiz.

(Islom Karimov. „ Yuksak ma’naviyat — yengilmas kuch“ asaridan)

5. 
   topshiriq. She’rni ifodali o‘qing, mazmunini tushuntiring
   

O‘quvchilarni baholash:

Uyga vazifa. She’rni yod oling. Uyda qanday yumush- larni bajarishingiz haqida so‘zlab bering.

O‘quv-tarbiyaviy ishlar bo‘yicha direktor o‘rinbosari: ____________________________________

Sana: _________________ Sinf: 7
MAVZU: MAHALLAM.

(So‘z yasovchi qo‘shimchalarning so‘zga qo‘shilish tartibi).

Grammatika: O‘quvchilarni So‘z yasovchi qo‘shimchalarning so‘zga qo‘shilish tartibi bilan tanishtirib ularni qo‘llashga o‘rgatish.

Dars maqsadi: O‘quvchilarga bilim berish, MAHALLAM mavzusi haqida tushuncha berish, So‘z yasovchi qo‘shimchalarning so‘zga qo‘shilish tartibi tushuntirish.

a) ta’limiy: O‘quvchilarga So‘z yasovchi qo‘shimchalarning so‘zga qo‘shilish tartibi bilan tanishtirib ularni qo‘llashga o‘rgatish.

b) tarbiyaviy: O‘quvchilarni MAHALLAM mavzusi bilan tanishtirish.

s) rivojlantiruvchi: O‘quvchilarning og‘zaki va yozma nutqini o‘stirish, bilim darajasini kengaytirish