O’qituvchi psihologiyasi

Pedagogik qobiliyatlar

Pedagogik qobiliyatlar- insonning pedagogik faoliyatga tayyorgarligi va uni muvafaqiyatli bajarishni ifodalovchi individual- o’ziga xos xususiyatlari sifatida belgilanadi. Pedagogik qobiliyatlar tasnifi (V. A.Krutetskiy bo’yicha) 1. Didaktik qobiliyat- o’quvchilarga mos o’quv materialini bera olish qobiliyati. Ma’lumot yoki muammolar aniq va tushunarli berish, fanga nisbatan qiziqishlarini uyg’otish, o’quvchilarning faol mustaqil fikrlashlarini kuchaytirishdan iborat. 2. Akademik qobiliyat-fanning ba’zi sohalariga bo’lgan (matematika, fizika, biologiya, adabiyot va hokazolar) qobiliyat hisoblanadi. 3. Pertseptiv qobiliyat-o’quvchilarning ichki olamiga kirib bora olish qobiliyati, psixologik kuzatuvchanlik bilan izohlanadi. 4. Nutq qobiliyati -O’z fikrlari, hissiyotini nutq yordamida, shuningdek, mimika va pantomimika yordamida aniq va ravshan ifodalash qobiliyati. 5. Tashkilotchilik qobiliyati- birinchidan, o’quv jamoasini tashkil etish uni muhim vazifalarini hal etishga undash qobiliyati, ikkinchidan, o’z shaxsiy ishini to’g’ri tashkil etish qobiliyatidir. 6. Avtoritar qobiliyat-o’quvchilarga bevosita hissiy-irodaviy ta’sir ko’rsata olish qobiliyati va uning negizida avtoritetga aylanish qobiliyatidir. 7. Kommunikativ qobiliyat-bolalar bilan muloqatga kirishish, o’quvchilarga to’g’ri yondashuvni topish, ular bilan pedagogik nuqtai nazardan maqsadga muvofiq o’zaro munosabatlarni o’rnatish qobiliyati, pedagogik taktning mavjudligi bilan belgilanadi. 8. Pedagogik tassavur (yoki bashorat qila olish qobiliyati) o’quvchi shaxsini tarbiyaviy loyihalashtirish ya’ni o’z harakatlarini (oldindan) oqibatlarini oldindan ko’ra bilish qobiliyati. 9. Diqqatni taqsimlash qobiliyati- u o’qituvchi uchun muhim ahamiyat kasb etib, diqqatni bir vaqt bir necha faoliyatga qaratishdan iborat qobiliyadir.