„O‘qituvchi nashriyot-matbaa ijodiy uyi toshkent-2020

5.2-mashq.
Ular orasidan badiiy matnni boshqa matnlardan farqlovchi 
belgilarni aniqlang va fikringizni qisqa jumlalarda yozma ifodalang.
5.3-mashq.
Berilgan so‘zlardan badiiy uslubga xoslarini ajratib ko‘chiring.
Fikrlamoq, xayolot, borliq, yashnagay, demak, jilmaymoq, zumrasha, 
rezonans, tenglama, paxmoq, ocherk, talmeh, boqiy, istiqbol, girgitton, 
bo‘g‘in, mavjlanmoq, binobarin, dilkusho, bildirgi, talpinmoq, saxovat, 
hujayra, plazma, ag‘yor, nazorat qilmoq, to‘rtburchak, tovush, orombaxsh, 
faxr etmoq, tanqis, opoqi, yovqur.
Badiiy uslub – uslublarning eng murakkabi. Unda muallif asarning 
go‘yaviy mazmuni va o‘z maqsadidan kelib chiqib turli uslub unsurlarini 
qorishiq holda qo‘llashi mumkin. Masalan, O‘ktam Usmonovning 
„Girdob“ romanida qishloq xo‘jaligiga oid terminlar, ilmiy ma’ruza 
(nutq) ko‘p uchraydi. Badiiy uslubning asosiy xususiyati – bo‘yoqdor 
til birliklaridan, ko‘chma ma’noli ifodalardan foydalanishning ustuvorligi.
Bu uslubda jumlalarning qisqargan shakli, ritorik so‘roq gaplar, yig‘iq va 
to‘liqsiz, bo‘laklar o‘rni almashgan gaplar cheklanmagan holda qo‘llanadi.
 5.4-mashq.
Nazariy matnning asosiy mazmunini og‘zaki bayon qiling.
 5.5-mashq.
Testlarni yeching. Javobingizni izohlang.
I. Muhammad ibn Urva Yamanga voliy bo‘lib kirib borganida 
Yaman ahliga shunday xitob qilgan ekan: „Ey ahli Yaman! Mana bu 
mening ulovim. Agar chiqib ketayotganimda shundan ko‘p narsa olib 
chiqsam, demak, men „U“ man!“ „U“ ni toping.
A. O‘g‘ri. B. Poraxo‘r. C. Xoin. D. Baxil.
Nazariy matn
http://eduportal.uz

---

24
II. Agar dardni sezayotgan bo‘lsangiz, demak, tiriksiz. Agar 
 
boshqalarning dardi uchun joningiz achiyotgan bo‘lsa, demak, … siz.