„O‘qituvchi nashriyot-matbaa ijodiy uyi toshkent-2020

Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar

4.1-topshiriq
.
Berilgan dialogik nutq asosida ilmiy matn yarating
. 
XARIDORNI KUTIB OLISH HAM SAN’AT
– Endiii… ba’zi injiq, ziqna, ezma xaridorlar odamni qonini so‘rvo-
radi-da.
– Ikkinchi og‘zingdan bunday gap chiqmasin! Xaridorning injiqligi 
malol keladigan yuragi tor odam bo‘lsang, savdoni yig‘ishtirib, boshqa hunar 
qil. Xaridor injiq bo‘ladimi, g‘alchami, bechoraholmi, boyvachchalardan -
mi – barini iliq kutib ol, shirin muomala qil. Do‘koningga kirgan xaridor 
o‘zini xo‘jayindek erkin his etsin. Magazin muzey emas. Xaridor istagan 
narsasini istagancha tekshirib olsin. Sen uning xizmatida bo‘l, ammo 
shilqimlik qilib, mol olishga zo‘rlama. Zo‘rlasang, „Moli o‘tmayotgandirki, 
qistayapti olgani“ deb shubha tug‘iladi xaridorda. Ba’zi tortinchoq odamlar 
buyumga yaqinlashgani andisha qiladi, uzoqdan ko‘zdan kechiradi, narxini 
so‘rashga ham botinolmaydi, „So‘rasam-da, olmasam, sotuvchining jahli 
chiqadi“, deb cho‘chiydi. Binobarin, magazinga kirgan odamning oldiga 
darrov yugurib borma „Nima kerak?“ deb. Ha, hurkitvorma, o‘ziga tashlab 
qo‘y, aylansin, mollarni obdan ko‘zdan kechirsin, bittasini oldida to‘xtab 
senga qarasa, ana innaykeyin oldiga bor, butun vujudingni quloq qilib 
gapini eshit. (
Farhod Musajonov
)
Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar
http://eduportal.uz

---

21
Bajarish tartibi:
1) sarlavhaga ilmiy shakl bering;
2) muhim jihatlarini aniqlang, dalillarni ajrating;
3) almashtirilishi zarur, tushirib qoldirish lozim bo‘lgan so‘zlarni bel-
gilang;
4) tasvirlar ekansiz, voqeani baholang, biroq hissiy munosabatingizni 
bayon etmang.
4.2-topshiriq.
Tayyorlagan matningizni „Ilmiy anjuman“ o‘yinida 
og‘zaki ma’ruza qilishga tayyorlang.
Namuna:
Pul mablag‘larini saqlashga ixtisoslashgan ko‘plab muassasalar 
mavjud. Bunday korxonalar qatoriga omonat banklari, fond birjalari, 
pensiya jamg‘armalari, sug‘urta kompaniyalarini kiritish mumkin. Omonat 
deb bankka mablag‘ jamg‘arish va ko‘paytirish maqsadida ma’lum ustama
haq – foiz evaziga pul qo‘yishga aytiladi. Omonatning eng katta dush-
mani – inflatsiya. Inflatsiya mamlakatda o‘rtacha narx-navoning muttasil 
oshib borishi natijasida pulning qadrsizlanishi demakdir. Agar mamlakatda 
iste’mol tovarlarining narxi 3 marta ortsa, demak, aholining omonatlari 
ham shuncha ko‘p qadrsizlanadi. Shuning uchun kuchli inqiroz davrlarida 
omonatni pul ko‘rinishida saqlash iqtisodiy jihatdan to‘g‘ri emas. Yaxshisi, 
zudlik bilan kelajakda yuqori narxlarda sotish oson bo‘lgan tovarlarni 
sotib olish kerak bo‘ladi. (
„Iqtisodiy bilim asoslari“
darsligidan
)