„O‘qituvchi nashriyot-matbaa ijodiy uyi toshkent-2020

Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar
1. Qaysi nutq uslubida sinonim so‘zlar uslubiy bo‘yoqsiz qo‘llanadi?
2. Barqaror sinonimlar nutqiy sinonimlardan qanday farqlanadi?
3. Sinonimlarning uslubiy xususiyatlari badiiy uslubda qanday ahami yatga 
ega?
4. Quyidagi baytda ajratib ko‘rsatilgan so‘zlar o‘zaro sinonim bo‘la oladimi? 
Ularning qo‘llanishiga munosabat bildiring:
Aytdi: „Ey bechora, qilding na uchun 
tarki vatan
?“
Men dedim: „
G‘urbat
da 
furqat
bor ekan taqdirda!“
(
Furqat
)
Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar
10.1-topshiriq.
Nuqtalar o‘rniga 
afsuslanmoq, pushaymon bo‘lmoq, 
o‘kinmoq
fe’llaridan mosini tanlang. 
http://eduportal.uz

---

53
1. Otasi jahl ustida shundoq qilayotganini, zum o‘tmay …ishini, butun 
umidlari shu qizidan ekanligini biladi. 2. Negadir tezda o‘z hukmimdan 
qaytdim-da, yana u yoqqa borishga ahd qildim. Agar shunday qilmasam, 
keyin umr bo‘yi …ib yurishim menga ayon bo‘ldi. 3. Men Asal -
ning ol diga borishga yana bir bor urinib ko‘rmay, shoshma-shosharlik
qilib ketib qolganim uchun ko‘pdan beri ich-ichimdan …ib yurar edim.
(
Ch. Ayt matov
)
10.2-topshiriq
.
Gaplardagi ajratib ko‘rsatilgan so‘zlardan sinonimik qator 
tuzing va ularning uslubiy qo‘llanish doirasini aniqlang. Ma’no nozikligiga 
e’tibor qarating.
1. 
Gangib qolgan
Mahkam o‘zini uquvsizgina mudofaa qilardi.
(
P. Qodirov
) 2. Yodgor shamoldan gandiraklaganday 
dovdirab
borarkan, 
kuzda bo‘lgan majlisni esladi. (
O‘. Hoshimov
) 3. Lekin xirmonda qolib, 
qo‘li ishdan qoldi deguncha Jamila o‘tirgani joy topolmay 
kalovlanib 
qolardi. (
Ch. Aytmatov
) 4. O‘rtalaridagi sirdan dasturxonchining xabar-
dorligidan hayron bo‘ldi, o‘zini bilmaslikka olib 
talmovsiradi.
(
R. Fayziy
) 
5. To‘xtab turib yana tuproqni tashlab, bir tarafga qochib, cho‘chib,
yaqosini ushlab, lahadga qarab,