O‘qitish materiallari to‘plami tarkibi

Tavsifi 
 
 
 
Shina nomi
 
 
ISa
 
EISa
 
Mca
 
vLB
 
PcI
 
agP
 
Ma‘lumot/manzil 
razryadligi (bit)
 
16/24
 
32/32
 
32/32
 
32/32, 
64/64
 
32/32, 
64/ 64
 
32/32, 
64/64
 
Ishchi chastota 
 
(MHz)
 
8
 
8–33
 
10–
20
 
33gacha
 
66 gacha
 
66/133
 
O‗tkazish 
xususiyati 
 
(Mbayt/s)
 
16
 
33
 
76
 
132
 
132/264 
/528
 
528/1056 
/2112
 
Ulangan 
qurilmal  ar  soni 
(dona)
 
6
 
15
 
15
 
4
 
10
 
1
 
Shaxsiy kompyuter tashqi shinalarining turi tashqi qurilmalarning turli-tumanligi sababli juda 
ko‗pdir.
 
IDE (Integrated Drive Electronics), ATA (AT Attachment-AT ga ulanadigan), EIDE (Enhanced 
IDE), SCSI (Small Computer System Interface) tashqi shinalaridan ko‗pincha tashqi saqlash 
qurilmalari  uchun interfeys sifatida foydalaniladi.
 
ATA interfeysi Integrated Drive Electronics nomi bilan ham mashhur bo‗lib, 1988-yilda IBM 
PC AT shaxsiy kompyuterlarining foydalanuvchilariga taqdim qilindi. U bitta jamlagichning 
hajmini 504 Mbaytgacha (an‘anaviy BIOS da manzillar makonini «kallak – si lindr – sektor» 
tashkil qilinishi sababli: 16 ta kallak × 1024 ta silindr × 63 ta sektor × sektorda 512 bayt = 504 
Kbayt = 528 482 304 bayt) chegaralaydi va ma‘lumotlar uzatish tezligini nazariy jihatdan 5–10 
Mbayt/s ta‘minlaydi.
 
ATA/IDE interfeyslarining modifikatsiyalari va kengaytmalari juda ko‗p. Turli raqamli ATA, 
Fast ATA (bu ham raqami bilan),  Ultra ATA (bular ham bir nechta) va EIDE interfeyslari mavjud. 
Protsesso
 
r
 
AGPni qo‗llaydigan 
 
kontroller 
 
keshL2
 
Grafik  
 
adapter 
 
AGP
 
 Mba
 
533
 
yt
 
/
 
s 
 
Tezkor 
 
x
 
ot
 
ir
 
a
 
 
 
132
 
 Mba
 
yt
 
/
 
s 
 
PCI shinasi
 
SCSI 
 
k
 
o
 
n
 
t
 
r
 
o
 
ll
 
e
 
ri
 
Kengaytirish 
 
platasi 
 
ISA 
 
/
 
EISA, MCA
 

---

Shuningdek, ATARX, DMA protokollarini qo‗llaydigan IDE interfeyslari ham mavjud. Bu 
keltirilgan nomlarning ko‗pchiligi rasmiy tasdiqlanmagan bo‗lib, savdo markasi bo‗lgan, shunga 
qaramasdan adabiyotlarda tez-tez uchrab turadi. Nomlarning bunday ommalashuvi hizirgi vaqtda 
shaxsiy kompyuterlarda qo‗llanilayotgan disk interfeyslarining 90 foizi IDE toifasiga tegishlidir. 
Ba‘zi modifikatsiyalarni qisqacha ko‗rib chiqamiz.