Оптика маъруза – тақдимотлар

- 1-расмга изоҳ. Фараз қилайлик қуйи энергетик сатҳда турган молекулага (ёки атомга) электромагнит тўлқин нурланиш тушаётган бўлсин. У ҳолда бу молекула ўзининг хусусиятидан (хоссасидан) келиб чиқиб, тушаётган энергияни бир қисмини ютади. Қанча энергияни ютиш молекуланинг хоссаларига боғлиқ бўлади. Олган энергиянинг ҳисобига молекула уйғонган ҳолатга ўтиб, юқори сатҳга кўтарилади. Бу эса ёруғликнинг ютилишига сабаб бўлади. сатҳнинг баландлиги молекуланинг ютган энергиясининг қийматига боғлиқ бўлади ва га нисбатан турлича масофада бўлиши мумкин (1-расмдаги 1 ва 2 ҳолат батафсил тушунтирилади).

•  

Демак, 1-расмдаги 1-молекула учун юқори энергетик ҳолат бўлса, 2-молекула учун эса юқори энергетик ҳолат бўлади.

Демак, 1-расмдаги 1-молекула учун юқори энергетик ҳолат бўлса, 2-молекула учун эса юқори энергетик ҳолат бўлади.

Эътибор берадиган бўлсак 1-молекула учун юқори энергетик сатҳни га нисбатан оралиғи катта бўлганлиги учун нурланиш сатҳга етиб келмаслиги мумкин; 2-молекулани юқори энергетик сатҳи пастроқда бўлгани учун молекуланинг нурланиш давомийлиги сатҳгача давом этиш мумкин. Бундай жараёнлар релаксацион жараёнлар дейилиб, унинг давомийлигини релаксация вақти ҳарактерлайди.

•  

Агарда сезгир оптик қурилмалар ёрдамида молекуланинг нурланиш қонуниятини ҳарактерловчи нурланиш спектрини қайд қилсак, нурланувчи молекула ва муҳит хоссалари тўғрисида маълумотларга эга бўлиб, муҳит структурасини ҳарактерловчи бир қатор физик жараёнларни аниқлаш мумкин. Масалан релаксация вақтини .

Агарда сезгир оптик қурилмалар ёрдамида молекуланинг нурланиш қонуниятини ҳарактерловчи нурланиш спектрини қайд қилсак, нурланувчи молекула ва муҳит хоссалари тўғрисида маълумотларга эга бўлиб, муҳит структурасини ҳарактерловчи бир қатор физик жараёнларни аниқлаш мумкин. Масалан релаксация вақтини .

2-расмда молекуланинг нурланиш спектри ифодаланган. Нурланиш интенсивлиги I нинг частота бўйича тақсимотини ҳарактерловчи катталикка нурланиш спектри дейилади. (Спектрга тегишли алоҳида мавзу бор, унда батафсил тўхталиб ўтамиз). Релаксация вақти ни юқори аниқликда топиш усули ушбу спектроскопик усул ҳисобланиб, моддалар хоссаларини ўрганишда катта амалий аҳамиятга эга.

•