Optik-mexanik o'lchash asboblari

±(0,4+4 10^3L) ±(0,4+4 10^3L) ±(0,4+4 10^3L)	2,0±0,5 2,0±0,5 2,0±0,5
0,2 – tashqi o`lchashlar uchun, 1,0 – ichki o`lchashlar uchun
Interferometr Model 264 (Vertikal)	0,05 0,1 0,2	±2,5 ±5,0 ±10,0	±0,05 ±0,08 ±0,10	1,5±0,10(0,02) 1,5±0,10(0,02) 1,5±0,10(0,02)	0,02 0,03 0,04

Optimetr (GOST 5405-75) o`lchash boshchasi, optimetr trubkasi va vertikal yoki gorizontal tayanchdan tashkil topgan.Optimetrlar vaziyatiga qarab 2 ga bo`linadi: Vertikal (ОВО-1 yoki ИКВ 2.23-rasm a) va gorizontal (ОГО-1 yoki ИКГ 2.23-rasm b). LIZ shuningdek, gorizontal va vertikal proyeksion optometrlarini ishlab chiqaradi (ОГЭ-1 yoki ОВЭ-02). Ikkinchidan, o'lchov natijalarini o'qish ekranga qo'yilgan miqyosda amalga oshiriladi. Vertikal optimetrlar detallarni tashqi o'lchamlarini o'lchash uchun mo'ljallangan, gorizontallari esa ham tashqi va ham ichki o'lchovlarni o'lchash uchun ishlatiladi. Optimetrlarning optik sxemasida avtokillimatsiya va optik richagning printsiplari qo`llaniladi.



2.23-rasm. Optimetr. а-vertikal, б-gorizontal.

2.24-rasm. Optimetrning optik sxemasi.

1-okulyar, 2-oyna, 3-uchburchakli prizma, 4-shisha taglik, 5-to`liq qaytaruvchi prizma, 6-o`lchov sterjeni, 7-aylanuvchi oyna, 8-obyektiv.
Optimetr naychasining ishlash printsipi 2.24-rasmda ko`rsatilgan. Manbadagi nurlar ko'zguda 2 trubali uyasiga yo'naltiriladi va uchburchakli prizma tomonidan 3 sinadi, 200 bo`linishni o`z ichiga olgan shkala orqali o`tadi, shisha taglik 4 tekisligidagi yuzaga yetkazadi. Nur shkaladan o`tib, to`liq qaytaradigan prizma 5 ga tushadi va undan to`gri burchak ostida qaytib obyektiv 8 va oyna 9 ga boradi. Tebranuvchi oyna prujina bilan o`lchov sterjeniga 6 qisilgan. O`lchanayotgan detallga tayangan sterjen (6) harakatlantirilganda, oyna (7) o`q atrofida ᾳ burchakka buriladi, sharmarkazidan o`tayotib nurlar oynadan 2ᾳ burchakka og`adi. Shkalada tasvir hosil qilayotgan qaytgan nurlar to`plami konvergent nurlarga aylanadi. Bunday holatda, o'lchov shkala ko'rsatkichiga nisbatan vertikal yo'nalishda o'lchangan nurlar hajmga mutanosib ravishda ma'lum miqdorda aralashadi. O'lchamning tasviri okulyar 1 da kuzatiladi, odatda, bir ko'z bilan kuzatiladi, bu esa nazorat qiluvchini charchatadi. Ekrandagi natijani kuzatib turish uchun okulyarga maxsus moslama ta`qiladi. Optimetrlarning asosiy metrik xarakteristikasi 2.11-jadvalda keltirilgan.

2.25-rasm. Optik uzunlik o`lchagich (a) va uning sxemasi (b).
1-posangi, 2-dempfer, 3-o`lchanayotgan detall, 4-poynak, 5-Pinol, 6-shisha shkala, 7-mikroskop,
8-yukli shayba, 9-po`lat zanjir, S-yorug`lik manbai.