Opera janrining vujudgakelishi va rivojlanishi


ХХIII  asrga  kelib  Yevropa  kompozitorlik  ijodiyotida  Sharq  musiqasiga



Download 11,92 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/129
Sana31.12.2021
Hajmi11,92 Mb.
#277163
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   129
Bog'liq
musiqa tarixi maruza matni (1)

ХХIII  asrga  kelib  Yevropa  kompozitorlik  ijodiyotida  Sharq  musiqasiga 
xususan  O`rta  Osiyo  musiqa  madaniyatiga  qiziqish  kuchaya  borgan.  Buni  biz 
Italiyada A. Skorloti (1706 yil) A. Sapiyensa va uning o`g’li (1828 yil). Germaniyada 
G.Gendel (1724 yil) va G. Тelman (1729 yil)lar O`rta Osiyolik buyuk sarkarda Amir 



 
Тemurni  o`z  operalarida  gavdalantirganlar.  Mazkurqiziqish    ХIХ-ХХ  asarlarda 
yanada kuchayib, bevosita o`zbek musiqa madaniyati bilan bog’liq asarlar Angliya, 
Armaniston, Belorusiya va Rossiya kabi mamlakatlarda yaratilgan opera san’atida 
o`z aksini topdi. 
ХIХ asrga kelib Yevropada romantik opera  janri rivojlandi. Buni biz K.M. Veber, 
V.  Belmin,  G.  Donitsetti  va  boshqalarning  ijodida  ko`ramiz.  Bu  davrda  yangi  milliy 
opera  maktablari  yuzaga  keldi.  Buni  esa  biz  Rossiyada  M.  Glinka,  A.Dargominskiy, 
Polshada Manyushka, Chexiyada B. Smetana. Vengriyada F. Erkal, Ukrainada S. Gulag-
Artemovskiy, Gruziyada M. Balanchivadze va boshqalar ijodida ko`rishimiz mumkin. 
ХХ  —asrda  esa  opera  san’atining  yangi  xillari,  ya’ni  opera-orotoriya,  Opera-
qantata. Kamer operalar, qushiq operalar. Rakoperalar vujudga keldi. Bunga  A.Onneger, 
K. Orf, F. Pulek, K. Veyl, E.L.Uebber kabi kompozitorlar asarlarini misol qilib ko`rsatish 
mumkin. 
Operatto-  italyancha  «operetta»  so`zidan  olingan  bo`lib,  -  kichik  opera  degan 
ma’noni  anglatadi.  U  musiqaviy  sahna  asari  bo`lib,  drammaturgiya  jihatidan  vokal  va 
cholg’u  musiqasi.  Raqs  hamda  diologlarning  estrada  san’ati  elementlari  bilan  uzviy 
bog’lanishiga asoslangan bo`ladi. Operattoniig musiqiy jarayoni negizi naqoratli qo`shiq 
va  raqsdan  iborat  bo`ladi.  Undagi  har  bir  tugal  saxnaning  kulminatsiyasini  odatda 
muayyan  ommabop  raqs  tashkil  etadi.  (Golop,  konkon,  vals,  chardash  va  boshqalar) 
Uning  bosh  g’oyasi  bayoni  va  rivoji  asosan  musiqa  bilan  ifodalanadi.  Mustaqil  janr 
sifatida Operatto ХIХ asr o`rtalarida Parijda paydobo`ldi. Ya’ni J. Offenbaxning “Orfey 
du “Axda” (1858 y»l) asari ushbu janrda yozilgan edi. Uning dastlabki namunalari asosan 
xajviy  ko`rinishda  bo`lgan  edi.  Keyinchalik  unga  lirik  ohanglar  ham  kiritildi.  Fransuz 
kompozitorlaridan  Sh.  Lekok,  E.Olran,  R.Planketlar  operatto  janrida  ijod  qilgan  edi. 
J.Offerbax  ijodining  ta’sirida  ХIХ  asr  oxirlarida  F.  Zuppe,  I.  Shtraus,  (R.Shrausning 
o`g’li)  va  K.  Milyoker  kabi  kompozitorlar  tomonidan  Vena  operattosi  yaratildi. 
Angliyada  esa  A.  Salliven  va  S.  Jone  ХIХ  asr  ingliz  operettosining  yirik  namoyonlari 
edilar. 
ХХ-asr  boshlarida  Venger  kompozitorlari  F.  Leger,  I.  Kalman  operatta  janrining 
rivojlanishiga katta hissa qo`shdilar. 1920 yilda AKShda operatta ta’sirida myo’zikl janri 
vujudga keldi. 

Download 11,92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   129




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish