KIRISH I BOB. Individual rivojlanish genetikasi to`g`risida tushuncha 1.1 Individual rivojlanish genetikasining rivojlanish tarixi
1.2 Ontogenez tiplari va bosqichlari
1.3 Organizmlar rivojlanishida genetik axborotning xilma-xillligi
II BOB. Ontogenez genetikasi 2.1 Ontogenezning genetik dasturi
2.2 Embriogenezda totepotent hodisasi
2.3 Immunitetning genetik asoslari
2.4 Xromosoma kasalliklarini aniqlash
Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
KIRISH Mavzuning dolzarbligi. Individual rivojlanish genetikasi biologiyada o’zining murakkabligi va ahamyati jihatdan markaziy muammolardan hisoblanadi. Bu masalani yechish uchun jinsiy hujayrada yozilgan irsiy axbarot va uning keyinchalik organizm rivojlanishida qanday yuzaga chiqishi haqida tushunchaga ega bo’lish zarur. Keyingi 50 yil mobaynida ekologik vaziyatning keskinlashuvi faqat o’simlik va hayvonlarga emas balki odamlar hayotiga ham katta xavf solmoqda. Atrof muhitning ifloslanishi tufayli odamlarda uchraydigan irsiy kasalliklar shu jumladan xromosoma kasalliklarining soni yildan-yilga ortib bormoqda. Sog’lom bolaning dunyoga kelishi bir tomondan ota-onaning irsiy omillariga ikkinchi tomondan tashqi muhit omillariga bog’liq. Odamlarda xromosoma kasalligi xromosomalar sonining yoki ular tuzilishining o’zgarishi natijasida sodir bo’ladi. Xromosoma sonining o’zgarishi odatda hujayralarning bo’linish jarayonida xromosomalarning qutblarga baravar taqsimlanmasligidan kelib chiqadi. Bunga sabab tashqi muhitning turli antropogen tasirlari sabab bo’ladi. Atrof muhitni muhofaza qilish ayniqsa uni radioaktiv moddalar bilan ifloslanishini oldini olish muhim ahamiyatga ega. Bulardan tashqari bu kasalliklarning kelib chiqishida onalarning yoshiga bog’liq, ya’ni onalarning yoshi 35 yoshdan oshgan bo’lsa, turli xromosoma kasalliklar bilan tug’ilish soni ortadi. Otalarning yoshi esa 42 yoshdan oshganda ham xuddi shunday kasal bolalar soni ortadi. Kasallarning 20% i otalarning yoshiga bog’liqligi aniqlangan. Yosh qancha ortgan sari jinsiy hujayralarda miyoz bo’linish jarayonlari buzilishi sabab qilib ko’rsatilgan.
Odatda xromosoma kasalliklariga duchor bo’lganlar bolalik davrlaridayoq halok bo’lishadi yoki o’zidan keyin nasl qoldirmaydi. Shuning uchun xromosoma kasalliklari nasldan naslga doim ham berilmaydi va har avlodda yangidan paydo bo’ladi. Faqatgina 3-5 % haqiqiy irsiy bo’lib avloddan-avlodlarga beriladi. Birgina