Онкологик беморларни ҳакимларга кеч мурожаат қилишларининг сабаблари ва хавфли ўсмаларнинг илк белгилари

Ў
Ў
С
С
М
М
А
А
Л
Л
А
А
Р
Р
Н
Н
И
И
 
 
А
А
Н
Н
И
И
Қ
Қ
Л
Л
А
А
Ш
Ш
Н
Н
И
И
Н
Н
Г
Г
 
 
У
У
М
М
У
У
М
М
И
И
Й
Й
 
 
Қ
Қ
О
О
И
И
Д
Д
А
А
Л
Л
А
А
Р
Р
И
И
 
 
 
Касалликни ўз вақтида самарали даволаш тиббиѐтнинг муҳим 
вазифаларидан биридир. Бу онкологияда ҳам муҳим аҳамиятга эга, чунки 

---

6 
хавфли ўсмаларни даволаш натижалари касалликни ўз вақтида тўғри 
аниқлашга боғлиқ. Хавфли ўсмаларни даволаш самарадорлигини баҳолаш 
мезони (критерийси) умумқабул қилинган беш йил яшаш кўрсаткичи, яъни 
даволангандан сўнг 5 ѐки ундан ортиқ йил яшаган беморлар сони билан 
ўлчанади. Ўсма қанчалик эрта аниқланса, бу кўрсаткич шунга юқори бўлади.
Афсуски, онколог-шифокорлар ракнинг I босқичидаги беморлар билан кам 
иш олиб борадилар. Чунки кўпгина беморлар касалликнинг асосий белгилари 
намоѐн бўлганида, яъни касалликнинг III-IV босқичларида шифокорга 
мурожаат этадилар. Бу пайтда радикал даволаш имкониятлари жуда кам бўлиб 
қолади. Бундан шундай хулоса чиқадики, назарий ва амалий онкологиянинг 
бош вазифаси хавфли ўсмани яширин белгисиз даврида, ѐки хавфли 
усмаларнинг илк даврида учрайдиган белгиларни билишлари яъни беморнинг 
ўзи ўсма борлигини билмайдиган вақтда аниқлаш усулларини ишлаб 
чиқишдир.
Дунѐдаги кўпгина мамлакатларда онкологик касалликларни ўз вақтида 
аниқлашнинг қониқарсиз ҳолати қайд этилади. Жаҳон соғлиқни сақлаш 
ташкилоти маълумотларига кўра (1984), биринчи бор аниқланган онкологик 
беморлар ичида атиги 1/3 қисми радикал даволанишга мойилдир, қолганлари 
норадикал терапия қабул қиладилар (асосан, симптоматик), бу ўсма тарқалиб 
кетганда қўлланилади. Хавфли ўсмалар ўз вақтида аниқланмаганлигининг 
асосий сабаблари қуйидагилар ҳисобланади:
1. Ўсманинг ички аъзоларда белгисиз III-IV босқичларга ўсиши.
2. Поликлиника ва умумий даволаш касалхонасидаги шифокорларнинг 
саратоннинг эрта аломатларини яхши билмасликлари.
3. Клиник 
белгилари 
аниқ 
бўлган 
беморларнинг 
тўлиқ 
текширилмаганлиги.
4. Беморларнинг керакли текширувдан бош тортиши (ректоромоноскопия, 
ирригоскопия, бронхоскопия, гастроскопия, биопсия ва ҳоказо).