Ona tili umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 7-sinfi uchun darslik

1. 
Qissa qahramoni kim yoki nima? Sizningcha, uning ko‘rinishi qanday?
2. 
Qissa qahramonining hayotida qanday voqea ro‘y bermoqda? 
3. 
Yoldor nima? Nega podachi uni shunchalar yomon ko‘radi? 
4. 
Sizningcha, qissaning davomida qanday voqealar sodir bo‘ladi?

---

80
Ushbu so‘zlarning maʼnolarini matn mazmuni yordamida aniqlang, hamda ularni 
ko‘chirib yozing. 
Matnda berilgan hayvon nomlariga eʼtibor bering. Nega ular matn tarkibida bosh harf 
bilan yozilgan. Buni izohlang. 
Bu hayvonlarga nega shunday nom tanlangani haqida izoh yozing. Yana qanday 
hayvon nomlarini bilasiz, nima uchun hayvonlarga shunday nom berilishini yozing. 
Oqbo‘yin, Oqto‘sh, Yoldor, …
sinchi
hayvonlarning tashqi ko‘rinishi, o‘zini tutishiga qarab, feʼlini aytib bera 
oladigan odam
sinchikov, kuzatuvchan, voqea-hodisalarning rivojini oldindan biladigan 
odam
qutqu
yomon ishga, yo‘lga undash, teskari tashviqot olib borish, g‘ijgijlash
qo‘rquv holati, hissi, dahshat, vahima
et
go‘sht
odamning badani
2. Matndan olingan ushbu fikr orqali muallif nima demoqchi? 
“Oqbo‘yin bu xil tashriflarga ko‘nikkan, har keldi-ketdidan so‘ng og‘a-inilaridan birortasi 
g‘oyib bo‘ladi, keyin onasi tuni bilan g‘ingshib chiqadi”.
a) Ona it kasal, shuning uchun keldi-ketdilardan so‘ng tuni bilan g‘ingshib chiqadi.
b) Ona it yaqindagina ko‘plab kuchukchalarni dunyoga keltirgan.
c) Kunora odamlar kelib kuchukchalarni ko‘rishadi, maʼqul kelsa olib ketishadi.
d) Bu xonadonga odamlar tez-tez kelib turadi, bu–odatiy holat.

---

81
Matn tarkibida qo‘llangan iboralarning izohini yozing. Iboralarni o‘zingiz yozgan 
izohlar bilan almashtirib, matnni qayta o‘qing. Qanday farq borligini partadoshingiz 
bilan muhokama qiling.
Matnning birinchi xatboshisini ko‘chiring. O‘tgan zamon feʼllarini aniqlab, ularning 
tagiga chizing. 
Ushbu rasmlarni diqqat bilan kuzating. Ularda qanday holatlar tasvirlanganligi haqida 
suhbatlashing. 
Suhbat asosida hayvonlar bilan qanday munosabatda bo‘lish kerakligi bilan bog‘liq 
qoidalar yozing. 
Ko‘zdan kechirmoq
Boshi garang bo‘lmoq
Yetmish yetti tomiri tortishmoq
Ichi-tashi baravar yonmoq
Chap bermoq

---

82
Hadislar bilan tanishing, ularning mazmuni haqida suhbatlashing. 
“Hayvonlarga shafqatsizlarcha munosabatda bo‘lmang!” mavzusida matn yarating. 
Bunda yuqorida o‘zingiz yozgan qoidalarni hadislar yordamida dalillab yozish tavsiya 
etiladi. 
Yozgan matningizni tahrir qiling. O‘zingiz yozgan matnda qanday savollarga javob 
olish mumkinligi haqida o‘ylab ko‘ring. 
Abdulloh ibn Abbos(r.a.)dan rivoyat qilinadi. “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam 
hayvonlarni bir-biri bilan urishtirishdan qaytardilar”. 
Imom Termiziy rivoyati
Abdulloh ibn Umar (r.a.) molning yuziga belgi qo‘yishni rad etib: “Janob Rasululloh 
molning yuziga tamg‘a bosishdan qaytarganlar”, — dedilar.
Imom Buxoriy rivoyati
Hishom ibn Zayd rivoyat qiladilar: “Men Anas bilan birga Hakam ibn Ayyubning 
huzuriga kirdim. Anas bir guruh bolalar bir tovuqni bog‘lab qo‘yib, toshbo‘ron 
qilayotganlarini ko‘rib: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam jonivorlarni ushlab olib, 
qiynashdan qaytarganlar” dedi.
Imom Buxoriy rivoyati

---

83
Hayvonlarga xos taqlid so‘zlardan hosil bo‘lgan feʼllar bilan tanishing. Ularni ikki 
ustunga ajratib yozing.
Ushbu feʼllarni o‘tgan zamon shaklida qo‘llab, gaplar tuzib, yozing.
Hayvon nomlari bilan bog‘liq iboralar maʼnosini namunadagidek izohlab yozing. Ularni 
qo‘llash bilan bog‘liq og‘zaki dialoglar yaratib, uni partadoshingiz bilan ijro etib bering. 
Namuna
Ilonning yog‘ini yalagan – ayyor, mug‘ombir.