Ona tili umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 10-sinfi uchun darslik

aniqlandi
. 
Barg yuzasi silliqdek 
ko‘rinsa-da
, aslida, mikroskopik ignalar 
bilan qoplangan bo‘lib, ular suv tomchilarini pastga xuddi 
simob pufakchalari kabi “
dumalatib yuboradi
”. Ignachalar 
tufayli yuzaga na suv, na gard yuqadi. Olimlar nilufargulning 
xususiyatlarini uzoq vaqt davomida o‘rganib chiqdilar va 
natijada suv va g‘uborni “qo‘ndirmaydigan” bo‘yoqni yaratdilar. 
Bunaqasi hatto g‘ozda ham yo‘q. U bilan bo‘yalgan devorlarni har besh yilda bir marta, 
hatto kamroq yuvish mumkin: quritgandan keyin sirtlar bo‘yoqning mikro tuzilishi tufayli 
umuman 
ifloslanmaydi
. 
(5) Germaniyalik zoolog Gyotse XVIII asrda ajoyib jonzotni o‘rganadi. Fanda “jimyurar”, 
“tardigrad”, “suv ayiqchasi” nomlari bilan ataluvchi yarim millimetrlik bu jonzot deyarli 
Topshiriq.
Matn bilan tanishib chiqing.
37-dars

---

126
hamma joyda – tog‘ cho‘qqilarida ham, dengiz tublari-yu Antarktida 
muzliklarida ham uchraydi. Olimlar uni kuchli radiatsiyada ham, 
kislorodsiz muhitda ham yashab qolishini 
kashf qilishgan
. 
Jimyurar uchun quruqlikdagi o‘simliklarning “bag‘ri” – eng yaxshi 
sharoit. Agar u o‘zi uchun qulay bo‘lmagan sharoitga tushib qolsa, 
shunchaki qurib qoladi – tamom. Bir yil yoki yuz yildan keyin u yana 
o‘ziga kela oladi. Uning bu xususiyatidan vaksinalarni saqlash va 
tashishda foydalanish mumkin. Ayrim vaksinalar bir muddat elektr 
tarmog‘ida nosozlik kuzatilganda yoki uzoq joyga yuborilish chog‘ida 
transport bilan bog‘liq muammolar sababli o‘z xossasini 
yo‘qotadi
. Shu bois jimyurarning 
qurish siridan voqif bo‘lsak, vaksinalarni quritish texnologiyasi yordamida bezarar saqlash, 
tashish imkoniga ega bo‘lishimiz mumkin. 
(6) Kompyuter sohasida doim kechagidan quvvatliroq 
protsessorga talab bor. Lekin bu talabni qondirish yo‘lida 
katta muammo ham mavjud: tejamkor sovitish tizimi. 
Ha, ventilyatorlar (kulerlar), freonlardan foydalanib 
kelinmoqda, lekin ular “
bomba
” protsessorlarni sovita 
olmaydi-da. Bir necha yil oldin IBM qon oqimi prinsipiga 
asoslangan yangi texnologiyani taqdim etgan edi. 
Yangilik Cool Blue deb nomlanadi va quyidagicha 
ishlaydi: maxsus suyuqlik yuqori bosim ostida tizim 
bo‘ylab aylanadi va protsessor yuzasida ellik mingdan ortiq mikroskopik kanallarga 
tarqaladi. Agar tushunmagan bo‘lsangiz, internet izlash xizmatiga “kapillyarlar” so‘rovini 
yuboring. Bordi-yu bu texnologiya amalda qo‘llansa, kelajak protsessorlari yonoqlarimiz 
sovuqdan qizarib ketishi bilan bir xil prinsipda sovitiladi.
(7) 
Inson hamisha o‘z hayotini yengillashtirishga, yanada yaxshilashga intiladi. 
Bu intilish tufayli yangi-yangi ixtirolarga qo‘l uradi. Ishonamizki, yaqin yillar ichida tibbiyot 
lug‘atidan “bedavo” so‘zi olib tashlanadi, ekologik muammolarga yechim topiladi, inson 
qadami Marsga yetadi.