Ona tili o‘qitish metodiкasi

 
BESHINCHI BO‘LIM 
ONA TILIDAN SINFDAN TASHQARI ISHLAR
 
Tayanch tushunchalar: 
Ona tilidan sinfdan tashqari ishlar,
doimiy va mavsumiy 
tadbirlar, to‘garak mashg‘ulotlari, savol-javob kechalari, 
uchrashuvlar, o‘tkir zehnlilar mushoirasi, so‘zlar olamiga sayohat, 
ko‘rik-tanlovlar o‘tkazish, olimpiadalar, konferensiyalar, albom va 
devoriy gazeta chiqarish. 
Ona tilidan sinfdan tashqari olib boriladigan ishlar ham ta’limiy, 
ham tarbiyaviy maqsadlarni ko‘zlaydi. Uning ga’limiy ahamiyati 
shundaki, o‘quvchi bu jarayonda qo‘shimcha bilim, malaka va 
ko‘nikmalarga ega bo‘ladi. Tarbiyaviy ahamiyat esa nutq odobini 
tarbiyalash, zukkolik, tezkorlik va hozirjavoblik singari fazilatlarni 
shakllantirish, mustaqil fikrlash, ijodiy faoliyat ko‘rsatish, nutq 
odobini tarbiyalash singarilarda o‘z ifodasini topadi. 
Ona tilidan sinfdan tashqari ishlarning turlari va
mazmuni.
Ona tilidan sinfdan tashqari ishlarni doimiy va mavsumiy tadbirlarga 
ajratish mumkin. 
Doimiy tadbirlarga to‘garak mashg‘ulotlari kiritilsa, qolganlari 
vaqt-vaqti bilan o‘tkaziladigan tadbirlardir. 
To‘garak sinfdan tashqari ishlarning asosiy turi bo‘lib, u 
o‘quvchilarning doimiy barqaror tarkibi bilan ish ko‘radi. To‘garakka 
a’zo bo‘lish ixtiyoriy, ammo uning mashg‘ulotlarida ishtirok etish 
majburiydir. 
Ona tili to‘garagining a’zolari 12
–
15 o‘quvchidan oshmasligi 
lozim. Ular parallel sinflardan iborat bo‘lsa, mashg‘ulotlarni samarali 
va qiziqarli tashkil etish imkoniyatlari kengayadi. Agar maktabda 
parallel sinflar bo‘lmasa, to‘garak a’zolari bitta sinfdan iborat bo‘lishi 
ham mumkin. 
To‘garak har xil nomlar bilan nomlanadi. Masalan, «Ona tilim 
–
jonu dilim», «Til 
–
dil kaliti», «O‘zbek tili 
–
davlat tili» va h.k. 

---

343
O‘quvchilar to‘garakning maqsadi, vazifalari, yillik ish rejasi 
bilan tanishtiriladi. 
Mashg‘ulotlar 15 kunda bir marta o‘tkazilgani ma’qul. To‘garak 
ishini rejalashtirishda o‘quvchilarning qiziqishlari inobatga olinadi. 
Quyida to‘garak mashg‘ulotlaridan ikkitasini namuna sifatida 
keltiramiz: