Ona tili o‘qitish metodiкasi

 
Maktab ona tili kursida «Leksikologiya» bo‘limining tutgan 
o‘rni va uning vazifalari. 
O‘quvchilar «Leksikologiya» bo‘limi 
orqali tilning lug‘at boyligi bilan tanishadilar. Mazkur bo‘lim 
«Leksikologiya haqida suhbat», «So‘zning atash ma’nosi», «Bir 
ma’noli va ko‘p ma’noli so‘zlar», «So‘zning o‘z va ko‘chma 
ma’nolari», «Ma’nodosh (sinonim) so‘zlar», «Ma’nodosh so‘zlarda 
umumiy va xususiy ma’nolar», «Ma’nodosh so‘zlar qatorida bosh 
so‘z», «Uyadosh so‘zlar», «Shakldosh so‘zlar», «Paronimlar», 
«O‘zbek tili leksikasining boyish manbalari», «Eskirgan so‘zlar», 
«Yangi so‘zlar», «Iboralar», «Iboralarning qo‘shma so‘z va so‘z 
birikmalaridan farqi», «Tasviriy ifoda», «Atamalar. Ilmiy atamalar», 
«
К
asbiy atamalar», «Shevaga oid so‘zlar», «Olinma so‘zlar», «Lug‘at 
va lug‘atshunoslik», «Lug‘at turlari va ulardan foydalanish» singari 
mavzularni o‘z ichiga qamrab oladi. 
Maktabda «Leksikologiya» bo‘limini izchil kurs sifatida o‘qitish 
juda katta ta’limiy ahamiyatga ega. Mazkur bo‘limni o‘qitishning 
ta’limiy ahamiyati shundaki, o‘quvchilar tilning asosiy birligi - so‘z 
haqidagi ta’limot bilan tanishadilar va ularning tilni bir butun tizim 
sifatida tushunishlari hamda o‘zlashtirishlariga imkon tug‘iladi. Zero, 
leksika tilning barcha bo‘limlari bilan uzviy bog‘liq bo‘lib, shu 
bo‘limlarni o‘qitishda izchillik bilan amalga oshiriladi. 
Maktabda «Leksikologiya» bo‘limini o‘qitishdan ko‘zlanadigan 
asosiy maqsad o‘quvchilarni o‘zbek adabiy tilining so‘z xazinasiga 

---

156
olib kirish, ularning so‘z zaxirasini oshirish va so‘zdan to‘g‘ri hamda 
o‘rinli foydalanish malakalarini rivojlantirishdan iboratdir. 
«Leksikologiya» bo‘limini o‘rganishda quyidagi vazifalar hal 
qilinadi: 

so‘zning shakl va ma’no qirralarini tushunish; 

o‘quvchilar nutqidagi kamiste’mol so‘zlarni seriste’mol 
so‘zlarga aylantirish; ularning lug‘at zaxirasini yangi so‘zlar bilan 
boyitish; 

o‘quvchilarda amaliy-stilistik malakalarni takomillashtirish; 

nutq uslublarini farqlashga, ayni bir narsa, voqea-hodisani 
oddiy, badiiy va ilmiy uslublarda bayon qilishga o‘rgatish; 

nutq sharoitiga mos ravishda so‘z tanlash malakalarini 
kengaytirish; 

turli izohli lug‘atlar bilan ishlash malakalarini hosil qildirish.